Hancha
![]() | |||||||||||
| Nazwa koreańska | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||
Hancha, hanja (한자, 漢字; dosł. „znaki Han”) lub Hanmun (한문; 漢文), czasami tłumaczone jako „znaki sinokoreańskie” – koreańska nazwa dla znaków chińskich. Dokładnie rzecz biorąc, nazwa ta tyczy się tylko tych znaków, które zostały zapożyczone do języka koreańskiego, a ich wymowa dopasowana do wymowy koreańskiej. W przeciwieństwie do japońskich kanji, znaki hancha nie były modyfikowane i zachowały wygląd podobny do tradycyjnych znaków chińskich.
Historia
Hancha zyskała wielką popularność w Korei dzięki szybko rozprzestrzeniającemu się buddyzmowi. Jednakże to nie teksty religijne były głównym źródłem wiedzy o znakach, ale Cheonjamun (Księga tysiąca znaków). Hancha była jedynym systemem pisma aż do czasu, kiedy król Sejong Wielki wprowadził w XV wieku hangul. Jednakże wraz z wprowadzeniem hangula nie zaprzestano nauczania starego systemu. Przed zaprojektowaniem hangula próbowano bezskutecznie wprowadzać systemy Hyangchal (향찰; 鄕札), Gugyeol (口訣) i Idu (이두; 吏讀).
Oficjalnie od 1949 roku pisma hancha nie stosuje się w Korei Północnej. W Korei Południowej jego użycie zanikło i zostało ono zastąpione przez hangul.
Nauka
Hancha jest cały czas nauczana w szkołach średnich w Korei Południowej w trakcie nieobowiązkowych kursów. Edukacja zaczyna się na poziomie klasy 7 (w gimnazjum) i trwa aż do ukończenia szkoły średniej w klasie 12. W gimnazjum uczy się 900 znaków, kolejne 900 w szkole średniej. Kolejnych znaków naucza się na uniwersytetach.
Wymowa
Wymowa znaków hancha nie jest identyczna z ich chińskimi odpowiednikami. Przykładowo, 印刷 („druk, drukowanie”) w dialekcie mandaryńskim języka chińskiego wymawia się yìnshuā, zaś w języku koreańskim inswae (인쇄). 女 („kobieta”) w mandaryńskim to nǚ, w koreańskim yeoja (여자) (w dialektach południowokoreańskich, gdy znak 女 stoi na początku zdania, wymawia się go jako yeo (여) ze względu na zanik spółgłoski „n” poprzedzającej „i” lub „y”). W innych przypadkach wymowa jest ta sama. Kolejnym przykładem znaku mającego zmienną wymowę jest 龍 („smok”) o chińskiej wymowie lóng, który w języku koreańskim wypowiadany jest jako ryong (룡), o ile słowo nie stoi na pozycji początkowej zdania, bądź yong, gdy je rozpoczyna.
Słownictwo
Poniższa tabela przedstawia różnice pomiędzy słowami koreańskimi a chińskimi.
| Polski | Chiński | Koreański (hancha) |
Koreański (hangul) |
|---|---|---|---|
| list | 信 (xìn) | 片紙 | 편지 (pyeonji) |
| chusteczka | 草紙 (cǎozhǐ) | 休紙 | 휴지 (hyuji) |
| prezent | 贈品 (zèngpǐn) | 膳物 | 선물 (seonmul) |
| rachunek | 帳單 (zhàngdān) | 外上 | 외상 (oesang) |
| stół kuchenny | 餐桌 (cānzhuō) | 食卓 | 식탁 (siktak) |
| czek | 支票 (zhīpiào) | 手票 | 수표 (supyo) |
| wizytówka | 名片 lub 咭片 (míngpiàn lub jīpiàn) | 名啣 | 명함 (myeongham) |
| pokojówka | 女傭 (nǚyōng) | 食母 | 식모 (singmo) |
| odwołać, zakazać | 取締 (qǔdì) | 休止 | 휴지 (hyuji) |
| uczyć | 學習 (xuéxí) | 工夫 | 공부 (gongbu) |
| bardzo | 非常 (fēicháng) | 大端 | 대단 (daedan) |
| więzień | 囚犯 (qiúfàn) | 囚徒 | 수도 (sudo) |
Czasami słowa chińskie i koreańskie zbudowane są z tych samych znaków, ale ich kolejność jest zamieniona.
| Polski | Chiński | Koreański (hancha) |
Koreański (hangul) |
|---|---|---|---|
| południe* | 正午 (zhèngwǔ) | 午正 | 오정 (ojeong) |
| kompas | 羅盤針 (zuópánzhēn) | 羅針盤 | 나침반 (nachimban) |
* Kolejność taka, jak w języku chińskim (jeong-o), jest także często spotykana w języku koreańskim.
Niektóre sinokoreańskie słowa zaczerpnięte zostały z odczytania kun japońskich znaków kanji.
| Polski | Japoński | Koreański (hancha) |
Koreański (hangul) |
Chińska wymowa wyrazu koreańskiego |
Chiński |
|---|---|---|---|---|---|
| Aikido | 合気道 | 合氣道 | 합기도 | 合氣道 | 合氣道 |
| aikidō | habgido | héqìdào | héqìdào | ||
| zbierać, organizować | 組み立て | 組立 | 조립 | 組立 | 組裝 lub 組合 |
| kumitate | jolip | zǔlì | zǔzhuāng lub zǔhé | ||
| wyprzedaż | 大売出し | 大賣出 | 대매출 | 大賣出 | 大拍賣 |
| ōuridashi | daemaechul | dàmàichū | dàpāimài | ||
| budynek | 建物 | 建物 | 건물 | 建物 | 建築物 lub 建物 |
| tatemono | geonmul | jiànwù | jiànzhúwù lub jiànwù | ||
| szacowanie | 見積もり | 見積 | 견적 | 見積 | 估算 |
| mitsumori | gyeonjeog | jiànjī | gūsuàn | ||
| akcje (giełdowe) | 株式 | 株式 | 주식 | 株式 | 股份 |
| kabushiki | jusig | zhūshì | gǔfèn | ||
| mecz | 試合 | 試合 | 시합 | 試合 | 比賽 |
| shiai | sihab | shìhé | bǐsài | ||
| procedura, proces | 手続き | 手續 | 수속 | 手續 | 程序 |
| tetsudzuki | susog | shǒuxù | chéngxù | ||
Zobacz też
- kanji – japoński odpowiednik hancha
Linki zewnętrzne
- Nauka znaków hancha online. learnkorean.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2002-10-15)]. (ang.).
