Madonna Sykstyńska

Madonna Sykstyńska
Ilustracja
Autor

Rafael Santi

Data powstania

ok. 1512–1513

Medium

olej na płótnie

Wymiary

265 × 196 cm[1]

Miejsce przechowywania
Lokalizacja

Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie

Madonna Sykstyńska – obraz Rafaela namalowany ok. 1512–1513, uważany za jedno z najdoskonalszych obrazów dojrzałego renesansu. Znajduje się w Galerii Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie[2].

Opis obrazu

Rafael pragnął na obrazie ukazać doniosłe wydarzenie, będące jednocześnie uchwytnym i bliskim ludzkiemu sercu[3]. Madonna została ukazana jako Madonna orędowniczka, błagająca Boga o łaskę o wiernych[4]. Jej postać jest otoczona delikatną złotą poświatą[2]. Jej wzrok jest ufny i szczery[3]. Sposób ukazania Marii w ten sposób stanowiło nowość w sztuce renesansowej[4]. Maria idzie boso, stawiane przez nią kroki są delikatne[3][4]. Postać Marii jednocześnie stoi i unosi się, jednocześnie wzbudza wrażenie, że posuwa się lekko w kierunku widza[3]. Chusta Marii rozwiewa się, przybierając kształt łuku. Płaszcz Marii ma kolor błękitny. Barwa ta symbolizuje wybrankę Boga. Suknia Marii jest w kolorze czerwonym, symbolizującym mękę i ofiarą, jaką poniesie Maria podczas ukrzyżowania Jezusa[1]. Trzymając w ramionach Dzieciątko Jezus obwieszcza światu, że jej syn zostanie złożony jako ofiara dla zbawienia ludzkości[4]. Oboje kierują wzrok bezpośrednio w stronę widza. Dominującymi barwami na obrazie są czerwień, żółć i błękit, często stosowane przez Rafaela. Obraz został wzbogacony malachitową zielenią[2].

Madonna jest umieszczona między św. Sykstusem i św. Barbarą. Oboje świętych pełnią funkcję pośredników między mieszkańcami nieba a wiernymi na ziemi[3]. Choć św. Sykstus jest zwrócony ku Marii, prawą rękę wyciąga ku widzom[2][3]. Święty ma rysy twarzy zleceniodawcy obrazu, papieża Juliusza II[2]. Znajdująca się w lewym dolnym rogu obrazu tiara papieska jest jedynym punktem stałym[3]. Św. Barbara ma na sobie ubrania modne na renesansowym dworze[1]. Przyklękająca św. Barbara patrzy w dół, nawiązując duchową relację z wiernymi, którzy mogli oglądać obraz z dołu[4][2]. Św. Barbara stanowi portret jednej z krewnych Juliusza II. Wśród osób, które mogły zostać uwiecznione na obrazie, wymieniane są m.in. siostrzenica papieża Julia Orsini lub też bratanica Lukrecja della Rovere[1].

Na samym dole Rafael umieścił dwa putta ze skrzydłami, które poważnie wznoszą oczy ku niebu, przejęci świętością nieba[3][4]. Ich wzrok jest w źródłach opisywany również jako nieco znudzony. Anioły stanowią symbol niedojrzałej duszy ludzkiej[1].

Historia

Nazwa obrazu pochodzi od imienia papieża i świętego kościoła katolickiego Sykstusa II, który został umieszczony na obrazie[3]. Pomimo krążącej opinii, obraz ten nie jest w żaden sposób związany z Kaplicą Sykstyńską[1]. Madonna Sykstyńska powstała dla benedyktynów z kościoła San Sisto w Piacenzy (w którym przechowywano relikwie św. Sykstusa i św. Barbary), na zlecenie Juliusza II, miłośnika św. Sykstusa[2][4]. Dzieło miało uczcić włączenie Piacenzy do terytorium Państwa Kościelnego oraz pamięć Francesca della Rovere, wuja Juliusza II[2].

Data powstania obrazu przez lata wzbudzała kontrowersje[4]. W XXI wieku Madonna Sykstyńska została datowana na lata 1512–1513[1][2][4]. Dzieło zostało ukończone prawdopodobnie na początku 1513 roku[1]. Madonna Sykstyńska jest jednym z nielicznych obrazów Rafaela namalowanych na płótnie. Wybór podłożona został podyktowany przeznaczeniem obrazu jako elementu używanego podczas procesji[2].

Zgodnie z zamówieniem obraz został dostarczony do kościoła San Sisto w Piacenzy[2]. W 1754 roku benedyktyni sprzedali ten obraz przebywającemu w Dreźnie elektorowi saskiemu i królowi Polski Augustowi III Sasowi za kwotę 120 tys. franków[1][2]. Po przeniesieniu obrazu do Drezna dzieło stało się bardzo popularne. W 1945 roku obraz zrabowała Armia Czerwona, którzy w 1955 roku zwrócili dzieło Galerii Drezdeńskiej. Z okazji pięćsetnej rocznicy namalowania Madonny Sykstyńskiej, w 2012 roku odtworzono ramę obrazu, a Galeria Drezdeńska przygotowała wystawę jubileuszową poświęconą temu obrazowi[1].

Obraz w kulturze

Aleksandr Puszkin określił scenę oddania hołdu Madonnie przez św. Sykstusa i św. Barbarę jako wizję czystego piękna[3]. Znajdujące się na dole obrazu putta stały się popularnym motywem w reklamach[4].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Lucyna Urbańska Kidoń, Rafael Santi „Madonna Sykstyńska” [online], niezlasztuka.net, 20 lipca 2019 [dostęp 2025-04-23].
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Luba Ristujczina, Rafael Santi, Bielsko-Biała: Dragon, 2020, s. 287–288, ISBN 978-83-8172-638-2.
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Michał W. Ałpatow, Historia sztuki. Tom III. Renesans i barok, Warszawa: Arkady, 1964, s. 60–61.
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Monica Girardi, KLASYCY SZTUKI. Rafael, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2006, s. 82–83, ISBN 978-83-60529-00-3.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.