Parnas (fresk Rafaela)

Parnas
Ilustracja
Autor

Rafael Santi

Rodzaj

fresk

Data powstania

ok. 1509–1511

Wymiary

670 cm szerokości u podstawy[1]

Miejsce przechowywania
Miejscowość

Watykan

Lokalizacja

Stanze Watykańskie w Pałacu Apostolskim

Parnas – malowidło ścienne namalowane przez Rafaela w latach 1510–1511. Znajduje się w Stanza della Segnatura w Pałacu Apostolskim w Watykanie.

Okoliczności powstania fresku

Parnas wchodzi w skład fresków, które powstały w pierwszej ze Stanz Watykańskich, nazywanej Stanza della Segnatura. Program ikonograficzny fresków zaproponował papież Juliusz II. W skład fresków w Stanza della Segnatura wchodzą: gloryfikująca prawdę objawioną Dysputa o Najświętszym Sakramencie, gloryfikująca prawdę racjonalną Szkoła Ateńska, gloryfikujące dobro freski Grzegorz IX zatwierdza dekretalia i Justynian otrzymujący pandekty oraz gloryfikujący piękno Parnas[2]. Prace nad udekorowaniem sali rozpoczęły się w 1508 roku, a zakończyły w 1511[3]. W zależności od źródeł można przeczytać, że Parnas namalowano w latach 1509–1510[1][4], 1509–1511[5] lub 1510–1511[6].

Opis

Fresk stanowi gloryfikację poezji, uważanej w renesansie za najwyższą sferę duchową działalności człowieka, która umożliwia zrozumieć mu boską tajemnicę[7]. Malując fresk Rafael pragnął połączyć jasność i harmonię kultury antycznej z elementami współczesnymi[8]. Fresk jest wkomponowany w kształt okna[9]. Malowidło przedstawia Apollona i muzy, wokół których gromadzą się poeci: dziewięciu współczesnych Rafaelowi i dziewięciu antycznych[7]. Apollon siedzi na Parnasie, w pobliżu źródła Kastalii. Głowę Apollona wieńczy wawrzyn. Bóg gra na lirze, będącej popularnym instrumentem muzycznym w renesansie. Na prawo od Apollona stoją: Erato, Polihymnia, Melpomene, Terpsychora i Urania, a na lewo: Klio, Euterpe, Talia, Kalliope[8][9]. W przeciwieństwie do typowe liry liczącej siedem strun, Apollon gra na instrumencie z dziewięcioma strunami, gdzie każda ze strun symbolizuje jedną z muz[8].

Po lewej stronie znajdują się: Dante Alighieri, Enniusz, Homer, Stacjusz, Wergiliusz, pod nimi grupę tworzą: Alkajos z Mityleny, Anakreont z Teos, Francesco Petrarca, Korinna, Safona[10]. Safona siedzi, trzymając lirę i zwój z pergaminu, na którym napisane jest jej imię[7][10]. Śpiewającego Homera słucha siedzący na kamieniu Enniusz, który zapisuje jego słowa[8][10]. Charakterystycznie ubrany Dante Alighieri towarzyszy Wergiliuszowi i Homerowi[4][10]. Po prawej stronie znajdują się m.in: Antonio Tebaldeo (przypuszczalnie), Giovanni Boccaccio, Horacy (przypuszczalnie), Jacopo Sannazaro, Ludovico Ariosto, Owidiusz, Propercjusz, Tibullus[4][10]. Ludovico Ariosto i Tibullus są zwróceni ku sobie, Propercjusz patrzy wprost na widza, Jacopo Sannazzaro i Owidiusz dyskutują z siedzącym Horacym[10].

Tworząc fresk Rafael wzorował się na sztuce antycznej. Zapożyczał elementy z greckich sarkofagów czy też rzeźb. Twarz Homera była wzorowana na twarzy Laokoona z Grupy Laokoona. Safona ma twarz kurtyzany Imperii, z którą romans miał bankier Agostino Chigi. Modelem do Owidiusza mógł być Pietro Aretino[10].

W Royal Collection w zamku w Windsorze w Wielkiej Brytanii przechowywane są szkice do fresku z lat 1509–1510, wykonane tuszem na papierze[10].

Detale

Przypisy

  1. 1 2 The Parnassus [online], wga.hu [dostęp 2025-04-25] (ang.).
  2. ↑ Girardi 2006 ↓, s. 54.
  3. ↑ Girardi 2006 ↓, s. 55.
  4. 1 2 3 Rafael i Stanze Watykańskie [online], niezlasztuka.net, 24 marca 2021 [dostęp 2025-04-25].
  5. ↑ The Parnassus by Raphael - Vatican Museums [online], akg-images.co.uk [dostęp 2025-04-25] (ang.).
  6. ↑ Ristujczina 2020 ↓, s. 214.
  7. 1 2 3 Girardi 2006 ↓, s. 60.
  8. 1 2 3 4 Girardi 2006 ↓, s. 61.
  9. 1 2 Ristujczina 2020 ↓, s. 210.
  10. 1 2 3 4 5 6 7 8 Ristujczina 2020 ↓, s. 215.

Bibliografia

  • Monica Girardi, KLASYCY SZTUKI. Rafael, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2006, ISBN 978-83-60529-00-3.
  • Luba Ristujczina, Rafael Santi, Bielsko-Biała: Dragon, 2020, ISBN 978-83-8172-638-2.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.