Strażnica WOP Miłoszów

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Świecie/Miłoszów – zlikwidowany podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej.

Strażnica Straży Granicznej w Miłoszowie – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Czechosłowacją/Republiką Czeską^[b].

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 2 komendy odcinka Leśna jako 8 strażnica WOP^[1] (Schwerta)^[2] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[3]. W 1947 została przeformowana na strażnicę III kategorii^[4] – 31 wojskowych^[5].

W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 8 strażnica OP Miłoszów została włączona w struktury 14 batalionu Ochrony Pogranicza, a 1 stycznia 1951 82 batalionu WOP w Leśnej^[6][7].

Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic^[d], a strażnica WOP Miłoszów III kategorii otrzymała nr 10 w skali kraju^[9]. W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica III kategorii Miłoszów była 10. w 8 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza^[10]. W 1960, po kolejnej zmianie numeracji, strażnica posiadała numer 20 i zakwalifikowana była do kategorii III w 8 Łużyckiej Brygadzie WOP^[11] . W 1964 strażnica WOP nr 19 Miłoszów uzyskała status strażnicy lądowej, podlegała bezpośrednio dowództwu brygady i zaliczona została do III kategorii^[12].

Straż Graniczna:

Po rozwiązaniu w 1991 Wojska Ochrony Pogranicza, strażnica w Miłoszowie weszła w podporządkowanie Łużyckiego Oddziału Straży Granicznej^[13] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Miłoszowie (Strażnica SG w Miłoszowie).

W ochronie granicy dowódcy strażnicy ściśle współpracowali ze swoimi odpowiednikami tj. naczelnikami placówek OSH (Ochrana Statnich Hranic) CSRS.

Straż Graniczna:

W ochronie granicy komendanci strażnicy ściśle współdziałali w zabezpieczeniu granicy państwowej z placówkami po stronie czeskiej cizinecké policie RCPP.

19 lutego 1996 na odcinku strażnicy zostało uruchomione przejście graniczne małego ruchu granicznego (mrg), w którym kontrolę graniczną i celną osób, towarów oraz środków transportu wykonywała załoga strażnicy:

• Miłoszów-Srbská.

• 1968 – 9 listopada trzech uzbrojonych obywateli Czechosłowacji w obawie przed odpowiedzialnością karną za włamania i rozbój nielegalnie przekroczyło granicę państwową przedostając się do Polski na odcinku strażnicy WOP Miłoszów. Sprawców ujawniła harcerka uczennica szkoły podstawowej w Świeciu, która zetknąwszy się na drodze z ww. osobnikami usłyszała rozmowę w języku czeskim. Natychmiast powiadomiła strażnicę i udała się w pościg z przybyłymi żołnierzami. Przestępców granicznych wkrótce zatrzymano^[14].
• 1976 – wycofano z granicy rowery, zastępując je motocyklami małolitrażowymi; WSK-175 dla kadry i WSK-125 dla żołnierzy służby zasadniczej (5–13 motocykli w zależności od obsady i na jakiej granicy). Wyposażone w łączność radiową motocykle stały się podstawowym środkiem transportu w służbie patrolowej i rozpoznawczej^[15].

• 7 strażnica WOP Bad-Schwarzbach – 9 strażnica WOP Kupper – 1946^[2]
• 7 strażnica OP Pobiedna – 8a strażnica OP Grabiszyce Górne – 21.12.1949^[16] 
• 9 strażnica WOP Pobiedna II kat. – 11 strażnica WOP Grabiszyce Górne III kat. – 15.03.1954^[9]
• 9 strażnica WOP Pobiedna II kat. – 11 strażnica WOP Grabiszyce Górne III kat. – 1956^[10]
• 21 strażnica WOP Pobiedna III kat. – 19 strażnica WOP Grabiszyce IV kat. – 31.12.1959^[11] 
• 20 strażnica WOP Pobiedna lądowa III kat. – 18 strażnica WOP Grabiszyce lądowa IV kat. – 1.01.1964^[12]

Straż Graniczna:

• Strażnica SG w Pobiednej – Strażnica SG w Zawidowie – 16.05.1991^[13].

• ppor. Zbigniew Kałamasz (był w 10.1946)^[e]
• por. Kazimierz Dobosz (od 1947)
• chor. Michał Lewicki (do 1952)
• ppor. Bronisław Stryjek (od 1952)
• por. Jan Toma (1983–1987).

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985, s. 1–356. (pol.).
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
• Grzegorz Zaręba. Przyczyny reorganizacji WOP w latach 1946–1948. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 3/08, 2008. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505. 
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945–1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Archiwum Straży Granicznej, Historia Łużyckiej Brygady WOP 1945–1991.
• Archiwum Straży Granicznej. Rozkazy personalne dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza.
• Archiwum Straży Granicznej. Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza.
• Archiwum SG, DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
• Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
• Archiwum SG, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
• Archiwum SG, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.