Strażnica WOP Zieleniec

Strażnica w Zieleńcu

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Grunwald/Zieleniec – nieistniejący obecnie pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej. Strażnica Straży Granicznej w Zieleńcu – nieistniejąca obecnie graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Czechosłowacją/Republiką Czeską^[b].

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 51 komendy odcinka jako 239 strażnica WOP^[1] (Grunwald)^[2] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[3].

W marcu 1946 wydzielono ze strażnicy placówkę w Podgórzu^[4].

Początkowo 239 strażnica WOP Grunwald stacjonowała w dawnym schronisku Hindenburgbaude i 11 sierpnia 1948 wojsko opuściło obiekt.

Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic^[c], a strażnica WOP Zieleniec otrzymała nr 248 w skali kraju^[6]. W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica II kategorii Zieleniec była 12. w 5 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza^[7]. W 1958 miała nr 14. W 1960, po kolejnej zmianie numeracji, strażnica posiadała numer 15 i zakwalifikowana była do kategorii IV w 5 Sudeckiej Brygadzie WOP^[8] . W 1964 strażnica WOP nr 14 Zieleniec uzyskała status strażnicy lądowej i zaliczona została do III kategorii^[9].

Rozkazem organizacyjnym dowódcy WOP nr 088 z 9 lipca 1964 rozformowano strażnicę WOP III kategorii Zieleniec o stanach 48 wojskowych. W jej miejscu sformowano placówkę WOP II kategorii Zieleniec o stanie 6 wojskowych.

Straż Graniczna:
15 maja 1991 po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 strażnica w Zieleńcu weszła w podporządkowanie Sudeckiego Oddziału Straży Granicznej^[10] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Zieleńcu.

W ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, w 2003 nastąpiło zniesie strażnicy SG w Lasówce, a ochraniany odcinek przejęła Strażnica SG w Zieleńcu^[11] .

Jako Strażnica Straży Granicznej w Zieleńcu funkcjonowała do 23 sierpnia 2005, a od 24 sierpnia 2005 jako Placówka Straży Granicznej w Dusznikach-Zdroju (PSG w Dusznikach-Zdroju)^[d] .

Straż Graniczna:

• 1997 – 2 lipca na odcinku strażnicy zostało uruchomione przejście graniczne na szlaku turystycznym Zieleniec-Masarykova chata, w którym odprawę graniczną i celną osób towarów i środków transportu realizowali funkcjonariusze strażnicy.

Strażnice sąsiednie:

• 238 strażnica WOP Langenbruck ⇔ 240 strażnica WOP Lewin – 1946
• strażnica WOP Lasówka ⇔ strażnica WOP Kocioł – 1957

• st. sierż Józef Ślęzak (w 1951)
• ppor. Jan Stefaniak (w 1952)
• Stanisław Solarz (od 1952)
• Józef Kuna (15.08.1961–31.08.1962)^[12].

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
• Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Wiesław Ziemianek. Proces powstania, organizacji i rozwoju Wojsk Ochrony Pogranicza w latach 1945–1948 na przykładzie jednostki w Kłodzku. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 23/2003, 2003. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505. 
• Grażyna Szczepańska: Straż Graniczna od 1991 – Sudecki Oddział Straży Granicznej. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2019-12-27]. (pol.).
• Archiwum Straży Granicznej, Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza.
• Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.