Strażnica WOP Widuchowa

Strażnica WOP
Ognica/Widuchowa
Ilustracja
W tym budynku stacjonowała strażnica w Widuchowej (maj 2014)
Historia
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Sformowanie

1945

Rozformowanie

1 listopada 1989

Tradycje
Rodowód

59 strażnica WOP

Kontynuacja

Strażnica WOP Chojna

Komendanci / Dowódcy
Ostatni

por. Jerzy Odl

Organizacja
Dyslokacja

Ognica
Widuchowa

Formacja

Wojska Ochrony Pogranicza

Podległość

12 komenda odcinka
40 batalion OP
122 batalion WOP
12 Pomorska Brygada WOP
bg PB WOP w Chojnie

Strażnica WOP Ognica/Widuchowa – zlikwidowany pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczą na granicy z Niemiecką Republiką Demokratyczną.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 12 komendy odcinka Chojna jako 59 strażnica WOP (Ognica)[1] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[2].

W Ognicy stacjonowała 59 strażnica WOP (maj 2014)

W 1947 została przeniesiona do Widuchowej jako Punk Kontroli Ruchu Rybackiego (PKRR), a następnie utworzono z niego strażnicę[3].

W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia w 1948, 59 strażnica OP Widuchowa została włączona w struktury 40 batalionu OP, a 1 stycznia 1951 122 batalionu WOP w Chojnie[4]

Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[a], a 59 strażnica WOP Widuchowa II kategorii otrzymała nr 57 w skali kraju i stacjonowała w Widuchowej[6][7]. W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica specjalna WOP Widuchowa była 4 w 12 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza w Szczecinie[8][9].

W 1956 rozwiązano GPK Widuchowa i GPK Bielinek, a ich odcinki i zadania przejęła Strażnica WOP Widuchowa[8].

Po reorganizacji batalionu WOP Chojna w 1958[b], Strażnica WOP Widuchowa posiadała numer 8[8].

Rozkazem organizacyjnym dowódcy WOP nr 0148 z 2 września 1963 przeformowano Strażnicę WOP Widuchowa lądową kategorii III na 14 strażnicę WOP Widuchowa rzeczną kategorii I[10]. Lata 60., w skład obsady strażnic włączono załogi jednostek pływających, a wiec sterników i motorzystów, którzy tym samym wzmocnili kadrę techniczną[11].

1 czerwca 1976 nastąpiła zmiana rejonu służbowego działania strażnicy, dyktowaną przez reformę administracyjną kraju i nowy podział na województwa[12], ponadto Wojska Ochrony Pogranicza przeszły na dwuszczeblowy system zarządzania. Strażnicę WOP Widuchowa podporządkowano bezpośrednio pod sztab 12 Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie[13], a w 1984 utworzonego batalionu granicznego WOP w Chojnie jako Strażnica WOP Lądowa rozwinięta w Widuchowej i tak funkcjonowała do 31 października 1989.

1 listopada 1989 został rozformowany batalion graniczny WOP w Chojnie[14][c] jak również Strażnica WOP Widuchowa i Strażnica WOP Krajnik Górny, ich odcinki przejęła nowo sformowana Strażnica WOP Chojna Lądowa kadrowa (na czas „P” kadrowa), którą podporządkowano bezpośrednio dowódcy Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie[15][d].

Ochrona granicy

st. kpr. w pomieszczeniu Dyżurnego Operacyjny Strażnicy (1987)

Początkowo ochraniała odcinek granicy wzdłuż Odry[16]:

  • Od leśniczówki (80–50) do Widuchowej (włącznie).

Linia zaporowa[e][16]:

1 stycznia 1964 na ochranianym odcinku granicy państwowej przez strażnicę WOP Widuchowa funkcjonowało przejście graniczne, gdzie kontrolę graniczną osób, towarów i środków pływających wykonywała załoga strażnicy:

Wydarzenia

  • 1968 – Stocznia Marynarki Wojennej przekazała dla WOP pierwszą partię kutrów rozpoznawczych, które skierowano do służby rzecznej na odrzańskim odcinku granicy zachodniej Pomorskiej Brygady WOP (W latach następnych zaopatrzono w nie pozostałe strażnice rzeczne)[17].
  • 1972 – 25 kwietnia zarządzeniem dowódcy WOP opartym na ustaleniach polsko-enerdowskich dowódcy zachodnich brygad WOP otrzymali polecenie zorganizowania wspólnej z organami NRD kontroli granicznej ruchu rzecznego w miejscowościach Eisenhüttenstadt, Frankfurt nad Odrą, Hohensalten, Widuchowa, Gartz, Gryfino i Mescherin. Organy graniczne sprawowały tam kontrolę ruchu towarowego i pasażerskiego jaki odbywał się między Polską a Niemiecką Republiką Demokratyczną. Wspólną kontrolą objęty został także ruch turystyczny w miejscowościach: Miłów, Kostrzyn, Widuchowa i Gryfino. Poza wspólną kontrolą pozostały jedynie statki towarowe i pasażerskie płynące Odrą w ruchu wewnętrznym każdego państwa[18].
  • 1976 – wycofano z granicy rowery, zastępując je motocyklami małolitrażowymi; WSK-175 dla kadry i WSK-125 dla żołnierzy służby zasadniczej (5–13 motocykli w zależności od obsady i na jakiej granicy). Wyposażone w łączność radiową motocykle stały się podstawowym środkiem transportu w służbie patrolowej i rozpoznawczej[19].
  • 13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (stan wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe. Wzmocniono kontrolę ruchu jednostek pływających[20].

Strażnice sąsiednie

Dowódcy/komendanci strażnicy

  • ppor. Sobieraj (był w 1945)[16]
  • ppor. Eugeniusz Kwaczak (był w 10.1946)[f]
  • plut. Antoni Kołtuniak p.o. (9.10.1951–26.02.1952)[22]
  • plut. Antoni Kołtuniak (27.02.1952–30.10.1952)[22]
  • ppor. Longin Kaszyca (do 1954)
  • por. Michał Skutnik (1954–1955)[23]
  • por. Marian Wełna (1955–1956)[23]
  • kpt. Ryszard Ochnicki (1956–1963[g])[24]
  • nn
  • ppor./por. Jerzy Odl (1.04.1987[h]–31.10.1989[i]) – do rozformowania[25] por. Jerzy Odl.

Uwagi

  1. ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego 1954[5].
  2. ↑ Rozkaz dowódcy WOP nr 05/org.mob z 21 kwietnia 1958[8].
  3. ↑ Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Biuro Organizacyjno-Prawne OP-I-02948/89. Zarządzenie Organizacyjne Nr 0357/Org z dnia 29 września 1989 r. Na podstawie decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 23 maja 1989 r. akceptującej kierunki zmian w organizacji jednostek WOP, ujęte w ramowym planie restrukturyzacji Wojsk Ochrony Pogranicza – Dowódca WOP w terminie do 31 października 1989 r. Rozformuje:
    • Batalion Graniczny Pomorskiej Brygady WOP w Chojnie istniejący w według etatu nr 44/0105 o stanie osobowym na okres „W” 377 żołnierzy i 7 pracowników cywilnych oraz na okres „P” 223 żołnierzy i 8 pracowników cywilnych...
  4. ↑ Zarządzenie Organizacyjne nr 0357/Org. z dnia 29 września 1989, etat Pomorskiej Brygady WOP wprowadzony Zarządzeniem Org. MSW Nr 0112/Org. z dnia 8 września 1984.
  5. ↑ Tylna Strefa Działania Strażnicy.
  6. ↑ Rozkaz personalny dowódcy WOP nr 052 z 19.10.1946[21].
  7. ↑ kpt. Ryszard Ochnicki po ukończeniu Kursu Doskonalenia Oficerów (KDO) dalej d-cą strażnicy WOP Widuchowa[24].
  8. ↑ Jerzy Odl od 1.10.1986 do 31.03.1987 na stanowisku zastępcy d-cy strażnicy lądowej WOP w Widuchowej Pomorska Brygada WOP, batalion graniczny w Chojnie.
  9. ↑ por. Jerzy Odl od 1.11.1989, był 31.07.1990 na stanowisku zastępcy d-cy strażnicy lądowo-kadrowej WOP w Chjonie Pomorska Brygada WOP.

Przypisy

  1. ↑ Wykazy dyslokacyjne 1946 ↓, k. 119–123.
  2. ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
  3. ↑ Historia PBWOP ↓, s. 14.
  4. ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 61.
  5. ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
  6. ↑ Wyganowski 2001 ↓, s. 279.
  7. ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.6.
  8. 1 2 3 4 Historia PBWOP ↓, s. 124–132.
  9. ↑ Wykaz dyslokacyjny 1957 ↓, k.191.
  10. ↑ Wykaz dyslokacyjny 1964 ↓, s. 590–620.
  11. ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 116.
  12. ↑ Dubaj 2013 ↓, s. 327.
  13. ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 53.
  14. ↑ Pomorska Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-11-18]. (pol.).
  15. ↑ Łach 2013 ↓, s. 172.
  16. 1 2 3 Szczygieł-Lembicz 2010 ↓, s. 187.
  17. ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 123.
  18. ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 233.
  19. ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 125.
  20. ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 131.
  21. ↑ Rozkazy personalne DWOP ↓.
  22. 1 2 Antoni Kołtuniak. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2022-06-20]. (pol.).
  23. 1 2 Historia PBWOP ↓, s. 177–199.
  24. 1 2 Historia PBWOP ↓, s. 346.
  25. ↑ Jerzy Marek Odl. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2022-06-19]. (pol.).

Bibliografia

  • Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985, s. 1–356. (pol.).
  • Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945–1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
  • Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
  • Emilia Szczygieł-Lembicz. Jednostka wojskowa w Chojnie na tle powstania i organizacji Pomorskiej Brygady WOP w latach 1945–1961 w:. „Rocznik Chojeński. Pismo Historyczno–Społeczne”. t. 2, 2010. Chojna: Towarzystwo Historyczno–Kulturalne „Terra Incognita”. ISSN 2080-9565. 
  • Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
  • Andrzej Wyganowski: w: Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski, „Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X–XX wiek”: materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r.. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
  • Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL. W: Stanisław Dubaj: Patroni Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej i Podległych Placówcek SG – Tom VIII−IX, zeszyt 1 – 2012–2013. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2013, s. 316–343. (pol.).
  • Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/6, Historia Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Szczecin 1961.
  • Archiwum Straży Granicznej. Rozkazy personalne dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza.
  • Archiwum SG, DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
  • Archiwum SG, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
  • Archiwum SG, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
  • Archiwum SG., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.