Alfabet czeski
Alfabet czeski (cz. česká abeceda) – alfabet oparty na alfabecie łacińskim, służący do zapisu języka czeskiego. Składa się z 42 liter, tj. 26 podstawowych liter łacińskich, 6 liter z akcentem silnym (cz. čárka), 8 liter z odwróconym daszkiem (cz. háček), jednej litery z kółkiem (cz. kroužek) - Ů, a także jednego digrafu - Ch.
A, Á, B, C, Č, D, Ď, E, É, Ě, F, G, H, Ch, I, Í, J, K, L, M, N, Ň, O, Ó, P, Q, R, Ř, S, Š, T, Ť, U, Ú, Ů, V, W, X, Y, Ý, Z, Ž.
Warto również zaznaczyć, że litery Q, W i X są zarezerwowane jedynie dla wyrazów pochodzenia obcego (np. Squash, Kiwi, Kontext).
Nazwy i wymowa poszczególnych liter
| Litera | Nazwa | IPA | Przykład |
|---|---|---|---|
| A a | á | /a/ | Auto |
| Á á | dlouhé á | /aː/ | Máma (Mama) |
| B b | bé | /b/ | Blesk (Błyskawica) |
| C c | cé | /ts/1 | Cukr (Cukier) |
| Č č | čé | /tʃ/1 | Čáp (Bocian) |
| D d | dé | /d/ | Dům (Dom) |
| Ď ď | ďé | /ɟ/ | Hlemýžď (Ślimak winniczek) |
| E e | é | /ɛ/ | Emu |
| É é | dlouhé é | /ɛː/ | Léto (Lato) |
| Ě ě | ije,
é s háčkem |
/jɛ/ | Běh (Bieg) |
| F f | ef | /f/ | Fauna |
| G g | gé | /ɡ/ | Guma |
| H h | há | /ɦ/² | Hora (Góra) |
| Ch ch | chá | /x/² | Chléb (Chleb) |
| I i | í,
měkké í |
/ɪ/ | Milost (Łaska) |
| Í í | dlouhé í,
dlouhé měkké í |
/iː/ | Býlí (Zielsko) |
| J j | jé | /j/ | Jak |
| K k | ká | /k/ | Kletba (Klątwa) |
| L l | el | /l/ | Láska (Miłość) |
| M m | em | /m/ | Mravenec (Mrówka) |
| N n | en | /n/ | Nebe (Niebo) |
| Ň ň | eň | /ɲ/ | Kůň (Koń) |
| O o | ó | /o/ | Oko |
| Ó ó | dlouhé ó | /oː/ | Tón (Ton) |
| P p | pé | /p/ | Ptakopysk (Dziobak) |
| Q q | kvé | /kv/ | Squash |
| R r | er | /r/ | Rameno (Ramię) |
| Ř ř | eř | /r̝/³ | Moře (Morze) |
| S s | es | /s/ | Slunce (Słońce) |
| Š š | eš | /ʃ/ | Šváb (Karaluch) |
| T t | té | /t/ | Traktor |
| Ť ť | ťé | /c/ | Labuť (Łabędź) |
| U u | ú | /u/ | Učitel (Nauczyciel) |
| Ú ú | dlouhé ú,
ú s čárkou |
/uː/ | Úkol (Zadanie) |
| Ů ů | ů s kroužkem | /uː/ | Růže (Róża) |
| V v | vé,
jednoduché vé |
/v/ | Vlak (Pociąg) |
| W w | dvojité vé | /v/ | Kiwi |
| X x | iks | /ks/ | Kontext |
| Y y | ý,
ypsilon, krátké tvrdé í |
/ɪ/ | Myš (Mysz) |
| Ý ý | dlouhé ý,
dlouhé ypsilon, dlouhé tvrdé í |
/iː/ | Lýtko (Łydka) |
| Z z | zet | /z/ | Zvíře (Zwierzę) |
| Ž ž | žet | /ʒ/ | Život (Życie) |
Kody ALT na czeskie znaki
| Wielkie litery | Á | Č | Ď | É | Ě | Í | Ň | Ř | Š | Ť | Ú | Ů | Ý | Ž |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Alt | 181 | 172 | 210 | 144 | 183 | 214 | 213 | 215 | 230 | 155 | 233 | 222 | 237 | 166 |
| Małe litery | á | č | ď | é | ě | í | ň | ř | š | ť | ú | ů | ý | ž |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Alt | 160 | 159 | 212 | 130 | 216 | 161 | 229 | 253 | 231 | 156 | 163 | 133 | 236 | 167 |
| alfabetyczne |
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| spółgłoskowe (abdżady) | |||||||||||
| półalfabetyczne | |||||||||||
| alfabetyczno- -sylabiczne (abugidy) |
| ||||||||||
| sylabiczne |
| ||||||||||
| logograficzne |
| ||||||||||
| nieznanego typu | |||||||||||
| protopisma | |||||||||||
| alfabety fonetyczne | |||||||||||
| pseudoalfabety | |||||||||||
| zapis liczb | |||||||||||
| projekty ideograficzne |
|
