Dornier Do 24

Dornier Do 24 T-1

Dane podstawowe
Państwo	III Rzesza
Producent	Dornier-Werke G.m.b.H.
Typ	łódź latająca przeznaczona do wykonywania zadań ratownictwa morskiego i transportu
Konstrukcja	trzysilnikowy górnopłat o konstrukcji metalowej, kabina zakryta
Załoga	4-6
Historia
Data oblotu	3 lipca 1937
Lata produkcji	1937–1945
Dane techniczne
Napęd	trzy dziewięciocylindrowe silniki gwiazdowe BMW–Bramo 323R-2 chłodzone powietrzem, śmigła trójłopatowe VDM o średnicy 3,50 m. (wersja T-1)
Moc	moc startowa: 735 kW moc maksymalna: 691 kW
Wymiary
Rozpiętość	27,00 (wersja T-1)
Długość	21,89 m (wersja T-1)
Wysokość	5,75 m (wersja T-1)
Powierzchnia nośna	108 m² (wersja T-1)
Masa
Własna	9 400 kg (wersja T-1)
Użyteczna	16 200 kg (wersja T-1)
Zapas paliwa	w zbiornikach wewnętrznych 5320 dm³ (wersja T-1)
Osiągi
Prędkość maks.	340 km/h na wys. 4800 m (wersja T-1)
Prędkość przelotowa	250 km/h
Prędkość wznoszenia	13 min. na wys. 4000 m
Pułap	7500 m (wersja T-1)
Zasięg	max. 4700 km (na wys. 5400 m) (wersja T-1)
Dane operacyjne
Uzbrojenie
dwa karabiny maszynowe MG 15 kalibru 7,92 mm (jeden w wieżyczce na dziobie, drugi w ogonie), jedno działko HS.404 kalibru 20 mm (w wieżyczce na grzbiecie kadłuba)
Użytkownicy
III Rzesza,  Holandia,  Francja,  Hiszpania,  Indonezja,  Szwecja
Rzuty

Dornier Do 24 – niemiecka łódź latająca wytwórni Dorniera z 1937, służąca jako samolot rozpoznawczy, transportowy i ratowniczy w czasie II wojny światowej, a potem aż do lat 1970^[1].

Prototyp został oblatany 3 lipca 1937, załoga składała się z 5-6 osób. Po próbach fabrycznych uruchomiono produkcje seryjną w wersji Do-24K dla Holandii oraz w wersji niemieckiej Do-24T. Holandia wraz z prototypem zakupiła wersję seryjną i w połowie 1938 rozpoczęto produkcję. Wiosną pierwszy egzemplarz Do 24K opuścił halę produkcyjną. Po wkroczeniu wojsk niemieckich w 1940 holenderska linia produkcyjna pracowała dalej, tym razem na potrzeby niemieckiego lotnictwa morskiego, wypuszczając samoloty pod oznaczeniem Do-24N. Łączna produkcją zamknęła się liczbą prawie 300 samolotów^[2].

Trójsilnikowy górnopłat, o w pełni metalowej, półskorupowej konstrukcji, kryty blachą duralową. Kadłub podzielony na 8 wodoszczelnych przedziałów (dzięki temu po uszkodzeniach pojedynczych przedziałów przez ostrzał posiadał nadal własności pływania), po bokach kadłuba pływaki ustateczniające. Skrzydła wyposażone w lotki i klapy krokodylowe. Wersja Do-24/72 posiadała podwozie chowane w locie, trzy golenie po dwa koła^[2].

Napęd stanowiły:

• w prototypie trzy silniki wysokoprężne rzędowe 6 cylindrowe Junkers Jumo 205C o mocy po 440 kW, śmigła trójłopatowe;
• w wersji Do-24K silniki gwiazdowe 9 cylindrowe Wright GR-1820-6 Cyclone o mocy po 655 kW;
• w wersji Do-24T silniki gwiazdowe 9 cylindrowe Bramo Fafnir 323 o mocy po 1000 kM; śmigła trójłopatowe;
• w wersji Do-24/72 silniki Pratt & Whitney PT6A-50 o mocy po 1120 kM lub Avro Lycoming T-5321A o mocy po 1600 kM, śmigła czterołopatowe o zmiennym skoku z możliwością odwracania ciągu.

Na uzbrojenie składały się cztery kaemy MG-15 kal. 7,92 mm w dwóch stanowiskach strzeleckich, oraz działko kal. 20–30 mm w wieżyczce na kadłubie; samolot mógł przenosić do 600 kg bomb pod skrzydłami.

Pierwsze Do-24 trafiły do Luftwaffe w kwietniu 1940. Używane były do lotów rozpoznawczych, patrolowych, transportowych i innych, ale najbardziej zasłużyły się w roli maszyn ratowniczych. Podczas II wojny samoloty po wodowaniu zabrały na pokłady ponad 12000 rozbitków. Jako transportowiec mógł zabrać 24 żołnierzy z 30 kg oporządzenia. Znany jest przypadek ewakuowania 40 żołnierzy z niesprawnym jednym z trzech silników^[2]. Latały praktycznie nad wszystkimi akwenami, na i nad którymi operowały siły niemieckie: Atlantykiem, Morzem Północnym, Morzem Arktycznym, Morzem Śródziemnym, Bałtykiem, Morzem Czarnym. W początkowym okresie wojny samoloty intensywnie latały nad kanałem La Manche. Dornier wykazywał znakomitą dzielność morską, dzięki czemu możliwe było wodowanie na dość wzburzonym morzu i start z rozbitkami (fale o wysokości do 1 m)^[1][2].

Łodzie latające Do-24 trafiły też do służby w innych państwach, między innymi w Australii (6 egzemplarzy pod oznaczeniem A-49), Francji (zbudowano na licencji 20 egz. w zakładach CAMS, po II wojnie zbudowano kolejne 22 maszyny), Hiszpanii (12 zakupionych łodzi jako HR-5 używano do 1967 roku oraz na licencji zbudowano kolejne 26 egzemplarzy), Holandii (37 egzemplarzy licencyjnych), Indonezji, Szwecji (kilka egzemplarzy) i ZSRR (kilka egzemplarzy).

Samoloty holenderskie bazujące w Holenderskich Indiach Wschodnich, od 13 grudnia 1941 wykonywały loty bojowe w celu zwalczania floty japońskiej. 17 grudnia 1941 zatopiły bombami niszczyciel japoński „Shinonome”. Gdy Japończycy zajęli Indie Holenderskie, ostatnie 6 egzemplarzy przeleciało do Australii. Samoloty najdłużej służyły w hiszpańskim ratownictwie morskim, aż do 1970^[2].

Popularność samolotu spowodowała, że kilka razy próbowano go modyfikować. Po II wojnie powstała wersja Do-24TT napędzana silnikami turbośmigłowymi. W 1972 zbudowano wariant Do-24/72 i planowano nawet uruchomienie produkcji seryjnej, lecz zrezygnowano wobec niewielkiego zapotrzebowania na łodzie latające. Do początku XXI w. pozostało kilka samolotów w rękach prywatnych, między innymi jeden z nowym płatem i silnikami turbośmigłowymi został zaprezentowany podczas Berlińskiego Salonu Lotniczego w 2004. Lata nim właściciel Iren Dornier (wnuk właściciela zakładów Dornier Claude'a Dornier'a)^[2].

• Marek J. Murawski: Samoloty Luftwaffe 1933-1945. T. I. Warszawa: Wydawnictwo „Lampart”, 1996. ISBN 83-86776-01-3. Brak numerów stron w książce