Bezirk Łopatyn

Powiat Łopatyn
Bezirk Łopatyn
powiat
1854–1867
Ilustracja
Państwo

 Austro-Węgry

Kraj związkowy

Królestwo Galicji i Lodomerii

Powiat

cyrkuł złoczowski

Siedziba

Łopatyn

Data powstania

1854

Data likwidacji

1867

Powierzchnia

8,2 mil²

Populacja (1854)
• liczba ludności


18.693

Języki urzędowe

niemiecki

Szczegółowy podział administracyjny
Plan
Liczba gmin katastralnych (1854)

28 (w tym 1 miasto i 3 miasteczka)

brak współrzędnych

Bezirk Łopatyn – dawny powiat (Bezirk) kraju koronnego Królestwo Galicji i Lodomerii, funkcjonujący w latach 1854–1867. Siedzibą starostwa było miasto Łopatyn.

Historia

Bezirk Łopatyn utworzono w ramach reformy uwłaszczeniowej z okresu Wiosny Ludów (1848–1849), która likwidowała jurysdykcję właściciela ziemskiego nad poddanymi. W Galicji, dominium – jako podstawowa jednostka administracyjna i filar systemu feudalnego straciło rację bytu. Konieczne stało się zatem wprowadzenie nowego systemu administracyjnego, którego zręby powstały w latach 1851–1855. Nowy trójstopniowy podział administracyjny objął 21 cyrkułów (niem. Kreise), 179 małych powiatów (niem. Bezirke) i ponad 6000 gmin (niem. Gemeinde)[1].

Bezirk Łopatyn objął obszar o wielkości 8,8 mil², zamieszkany przez 18.693 ludzi i podzielony na 28 gmin katastralnych, w tym jedno miasto (Łopatyn) i trzy miasteczka (Stanisławczyk, Szczurowice i Toporów). Wszedł w skład cyrkułu złoczowskiego, jako jeden z jego dziesięciu powiatów[2]. Na północy graniczył z Imperium Rosyjskim.

Po nadaniu Galicji autonomii oraz powołaniu samorządu gminnego i powiatowego w 1865 zlikwidowano cyrkuły (Kreise). Dotychczasowe małe powiaty (Bezirke) w liczbie 179, utrzymały się do 1867 roku, kiedy to w następstwie kolejnej reformy administracyjnej (23 stycznia 1867) zostały zastąpione przez 74 większych powiatów[1][3]. Obszar zniesionego Bezirk Łopatyn wszedł wtedy prawie w całości w skład nowego powiatu brodzkiego oprócz gmin Kulików i Niemiłów, które weszły w skład nowego powiatu kamioneckiego[4][5]. 1 stycznia 1903 dokonano małej zmiany granic powiatów brodzkiego i złoczowskiego[6]. 1 stycznia 1912 wszystkie gminy należące dawniej do Bezirk Łopatyn weszły w skład nowo utworzonego powiatu radziechowskiego[7].

Podział administracyjny (1854)

Podział administracyjny Bezirk Łopatyn w 1854 roku[2]
Lp. Gmina jednostkowa Powierzchnia Ludność Powiat w 1867 po zniesieniu
1 Łopatyn (M) 5907 1483 brodzki[8]
2 Mikołajów 4726 885 brodzki[8]
3 Sterkowce z Adamówką 207 brodzki[8]
4 Chmielno 2365 588 brodzki[8]
5 Kulików 1861 324 kamionecki[8]
6 Hrycowola 4203 328 brodzki[8]
7 Podmanastyrek 139 brodzki[8]
8 Laszków z Nowostawcami 3771 881 brodzki[8]
9 Niemiłów 4181 449 kamionecki[8]
10 Szczurowice (m) 3106 989 brodzki[8]
11 Zawidcze 2257 567 brodzki[8]
12 Batyjów 659 268 brodzki[8]
13 Baryłów 2652 417 brodzki[8]
14 Stanisławczyk (m) z Bordulakami 5462 1686 brodzki[8]
15 Ruda 5067 587 brodzki[8]
16 Monastyrek 2982 394 brodzki[8]
17 Strzemilcze 1683 742 brodzki[8]
18 Smarzów 4127 679 brodzki[8]
19 Romanówka 186 brodzki[8]
20 Uwin 2689 452 brodzki[8]
21 Kustyn 2096 447 brodzki[8]
22 Rudenko Ruskie 1200 122 brodzki[8]
23 Rudenko Lackie 203 brodzki[8]
24 Toporów (m) 4150 2487 brodzki[8]
25 Stołpin z Kasztelanem 3082 677 brodzki[9][8]
26 Trójca z Łętkowem 4635 606 brodzki[8]
27 Turze z Huciskiem Turzańskim 9442 1902 brodzki[8]
28 Baczka z Bajmakami brodzki[8]

Objaśnienie:

(M) = miasto; (m) = miasteczko

Przypisy

  1. 1 2 Krzysztof Ostafin, Podziały administracyjne Galicji 1857 – 1910 [online], ArcGIS StoryMaps, 13 marca 2024 [dostęp 2025-03-10].
  2. 1 2 Allgemeines Landes-Gesetz- und Regierungsblatt für das Kronland Galizien und Lodomerien mit den Herzogthümern Auschwitz und Zator und dem Großherzogthume Krakau. Jahrgang 1854, Lemberg 1855.
  3. ↑ Krzysztof Ostafin i inni, Problem doboru jednostek odniesienia przestrzennego w integracji danych z drugiej połowy XIX i początku XX w. z terenów Galicji i Śląska Austriackiego, „Studia Geohistorica” (8), 2020, s. 194–212, DOI: 10.12775/SG.2020.09, ISSN 2300-2875 [dostęp 2025-03-10].
  4. ↑ Verordnung des Staatsministeriums vom 23 Jänner 1867 über die Reform des politischen Verwaltung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator
  5. ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2025-03-10].
  6. ↑ Dziennik Ustaw i Rozporządzeń Krajowych dla Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem. 1902, Nr 70
  7. ↑ Dziennik Ustaw i Rozporządzeń Krajowych dla Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem. 1911, cz. XXI, Nr 154
  8. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 1 stycznia 1912 włączono do nowo utworzonego powiatu radziechowskiego.
  9. ↑ 1 stycznia 1903 przysiółki Bortniki i Kuliki odłączono od gminy Stołpin w powiecie brodzkim i włączono do gminy Bołożynów w powiecie złoczowskim.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.