Bezirk Niżankowice

Powiat Niżankowice
Bezirk Niżankowice
powiat
1854–1867
Ilustracja
Państwo

 Austro-Węgry

Kraj związkowy

Królestwo Galicji i Lodomerii

Powiat

cyrkuł przemyski

Siedziba

Niżankowice

Data powstania

1854

Data likwidacji

1867

Powierzchnia

6,3 mil²

Populacja (1854)
 liczba ludności


26.370

Języki urzędowe

niemiecki

Szczegółowy podział administracyjny
Plan
Liczba gmin katastralnych (1854)

58 (w tym 4 miasteczka)

brak współrzędnych

Bezirk Niżankowice – dawny powiat (Bezirk) kraju koronnego Królestwo Galicji i Lodomerii, funkcjonujący w latach 1854–1867. Siedzibą starostwa było miasteczko Niżankowice.

Historia

Bezirk Niżankowice utworzono w ramach reformy uwłaszczeniowej z okresu Wiosny Ludów (1848–1849), która likwidowała jurysdykcję właściciela ziemskiego nad poddanymi. W Galicji, dominium – jako podstawowa jednostka administracyjna i filar systemu feudalnego straciło rację bytu. Konieczne stało się zatem wprowadzenie nowego systemu administracyjnego, którego zręby powstały w latach 1851–1855. Nowy trójstopniowy podział administracyjny objął 21 cyrkułów (niem. Kreise), 179 małych powiatów (niem. Bezirke) i ponad 6000 gmin (niem. Gemeinde)[1].

Bezirk Niżankowice objął obszar o wielkości 6,3 mil², zamieszkany był przez 26.370 ludzi i podzielony na 58 gmin katastralnych, w tym cztery miasteczka (Fredropol, Hussaków, Niżankowice i Rajtarowice). Wszedł w skład cyrkułu przemyskiego, jako jeden z jego dziewięciu powiatów[2].

Po nadaniu Galicji autonomii oraz powołaniu samorządu gminnego i powiatowego w 1865 zlikwidowano cyrkuły (Kreise). Dotychczasowe małe powiaty (Bezirke) w liczbie 179, utrzymały się do 1867 roku, kiedy to w następstwie kolejnej reformy administracyjnej (23 stycznia 1867) zostały zastąpione przez 74 większych powiatów[1][3]. Obszar zniesionego Bezirk Niżankowice wszedł wtedy w skład nowych powiatów przemyskiego, mościskiego i samborskiego (vide podział w tabeli poniżej)[4][5]. 19 czerwca 1867 częściowo zmieniono granice tych powiatów[6].

Podział administracyjny (1854)

Podział administracyjny Bezirk Niżankowice w 1854 roku[2]
Lp. Gmina jednostkowa Powierzchnia Ludność Powiat w 1867 po zniesieniu
1 Niżankowice (m) z Wyhadowem 1260 1166 przemyski
2 Aksmanice 1337 304 przemyski
3 Berendowice 89 przemyski
4 Kłokowice 196 przemyski
5 Sólca 226 187 przemyski
6 Brylińce 2814 517 przemyski
7 Cyków 1134 601 przemyski
8 Jaksmanice 2027 700 przemyski
9 Krówniki z Kolasą i Bakończycami 1102 675 przemyski
10 Nehrybka 916 591 przemyski
11 Pikulice 1710 507 przemyski
12 Popowice 1599 530 przemyski
13 Siedliska 896 561 przemyski
14 Bolanowice z Bolanówką 2609 716 mościski
15 Borszowice 1063 475 przemyski
16 Bybło 1233 581 przemyski
17 Grochowce 1664 551 przemyski
18 Kniażyce 1136 303 przemyski
19 Koniuchy 182 85 przemyski
20 Witoszyńce 1148 349 przemyski
21 Hermanowice 1366 497 przemyski
22 Malhowice 352 216 przemyski
23 Horysławice 1000 409 mościski
24 Hruszatyce 1587 543 przemyski
25 Bojowice 986 291 mościski
26 Byków 1488 536 przemyski
27 Chodnowice 900 349 mościski[7]
28 Chraplice 421 149 mościski[7]
29 Hussaków (m) 616 1297 mościski
30 Nowosiółki 2660 775 mościski[7]
31 Pleszowice 1143 334 przemyski
32 Radochońce 4098 1455 mościski
33 Tyszkowice 816 331 przemyski
34 Jordanówka 146 139 mościski
35 Darowice 469 242 przemyski
36 Fredropol (m) 190 262 przemyski
37 Koniusza 421 108 przemyski
38 Kormanice 2011 682 przemyski
39 Kupiatycze 452 182 przemyski
40 Młodowice 812 341 przemyski
41 Łuczyce 410 206 przemyski
42 Lutków 488 144 mościski
43 Boratycze 731 248 przemyski
44 Drozdowice 1448 532 przemyski
45 Gdeszyce 1777 483 przemyski
46 Niżyniec 2218 830 przemyski
47 Paćkowice 899 286 przemyski
48 Stroniowice 532 335 przemyski
49 Zrotowice 1231 563 przemyski
50 Podmojsce 357 194 przemyski
51 Rajtarowice (m) 3528 800 samborski
52 Sadkowice z Władypolem 713 425 samborski
53 Rożubowice ze Stanisławczykiem 954[8] 631[9] przemyski
54 Sielec 480 225 przemyski
55 Sierakośce 1221 620 przemyski
56 Wielunice 428 190 przemyski
57 Zabłotce 497 201 przemyski
58 Złotkowice 1669 635 mościski

Objaśnienie:

(M) = miasto; (m) = miasteczko

Przypisy

  1. 1 2 Krzysztof Ostafin, Podziały administracyjne Galicji 1857 – 1910 [online], ArcGIS StoryMaps, 13 marca 2024 [dostęp 2025-03-10].
  2. 1 2 Allgemeines Landes-Gesetz- und Regierungsblatt für das Kronland Galizien und Lodomerien mit den Herzogthümern Auschwitz und Zator und dem Großherzogthume Krakau. Jahrgang 1854, Lemberg 1855.
  3. Krzysztof Ostafin i inni, Problem doboru jednostek odniesienia przestrzennego w integracji danych z drugiej połowy XIX i początku XX w. z terenów Galicji i Śląska Austriackiego, „Studia Geohistorica” (8), 2020, s. 194–212, DOI: 10.12775/SG.2020.09, ISSN 2300-2875 [dostęp 2025-03-10].
  4. Verordnung des Staatsministeriums vom 23 Jänner 1867 über die Reform des politischen Verwaltung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator
  5. Polona [online], polona.pl [dostęp 2025-03-10].
  6. Verordnung des Ministers des Innern vom 19 Juni 1867, betreffend mehrere Aenderungen der neuen administrativen Bezirks-Abgränzung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau
  7. 1 2 3 19 czerwca 1867 włączono do powiatu przemyskiego.
  8. W tym w Rożubowicach 696 i w Stanisławczyku 258.
  9. W tym w Rożubowicach 377 i w Stanisławczyku 254.

Bibliografia