Bezirk Ustrzyki Dolne

Powiat Ustrzyki Dolne
Bezirk Ustrzyki Dolne
	powiat
	1854–1867
Państwo	Austro-Węgry
Kraj związkowy	Królestwo Galicji i Lodomerii
Powiat	cyrkuł sanocki
Siedziba	Ustrzyki Dolne
Data powstania	1854
Data likwidacji	1867
Powierzchnia	5,8 mil²
Populacja (1854); • liczba ludności	; 17.208
Języki urzędowe	niemiecki
	Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin katastralnych (1854)	31 (w tym 1 miasteczko)
brak współrzędnych

Bezirk Ustrzyki Dolne – dawny powiat (Bezirk) kraju koronnego Królestwo Galicji i Lodomerii, funkcjonujący w latach 1854–1867. Siedzibą starostwa było miasteczko Ustrzyki Dolne.

Historia

Bezirk Ustrzyki Dolne utworzono w ramach reformy uwłaszczeniowej z okresu Wiosny Ludów (1848–1849), która likwidowała jurysdykcję właściciela ziemskiego nad poddanymi. W Galicji, dominium – jako podstawowa jednostka administracyjna i filar systemu feudalnego straciło rację bytu. Konieczne stało się zatem wprowadzenie nowego systemu administracyjnego, którego zręby powstały w latach 1851–1855. Nowy trójstopniowy podział administracyjny objął 21 cyrkułów (niem. Kreise), 179 małych powiatów (niem. Bezirke) i ponad 6000 gmin (niem. Gemeinde)^[1].

Bezirk Ustrzyki Dolne objął obszar o wielkości 5,8 mil², zamieszkany był przez 17.208 ludzi i podzielony na 31 gmin katastralnych, w tym jedno miasteczko (Ustrzyki Dolne). Wszedł w skład cyrkułu sanockiego, jako jeden z jego jedenastu powiatów^[2].

Po nadaniu Galicji autonomii oraz powołaniu samorządu gminnego i powiatowego w 1865 zlikwidowano cyrkuły (Kreise). Dotychczasowe małe powiaty (Bezirke) w liczbie 179, utrzymały się do 1867 roku, kiedy to w następstwie kolejnej reformy administracyjnej (23 stycznia 1867) zostały zastąpione przez 74 większych powiatów^[1]^[3]. Obszar zniesionego Bezirk Ustrzyki Dolne wszedł wtedy w całości w skład nowego powiatu liskiego^[4]^[5].

Podział administracyjny (1854)

Podział administracyjny Bezirk Ustrzyki Dolne w 1854 roku^[2]
Lp.	Gmina jednostkowa	Powierzchnia	Ludność	Powiat w 1867 po zniesieniu
1	Stefkowa	2548	856	liski
2	Ustjanowa (Dolna i Górna)	3154	893	liski
3	Ustrzyki Dolne (m)	908	1068	liski
4	Jasień	1079	401	liski
5	Berehy z Siegenthalem	2328	542	liski
6	Łodyna	1523	463	liski
7	Dźwiniacz Dolny	2228	727	liski
8	Leszczowate z Wolą Romanową	2346	756	liski
9	Hoszów	1332	308	liski
10	Hoszowczyk	951	345	liski
11	Zadwórze z Zamłyniem	515	175	liski
12	Moczary	1110	356	liski
13	Jałowe	794	155	liski
14	Rabe	2074	320	liski
15	Stańkowa	1456	553	liski
16	Zawadka	1913	493	liski
17	Brelików	1023	264	liski
18	Serednica	1616	1081	liski
19	Strwiążyk	695	314	liski
20	Równia	1841	547	liski
21	Czarna (Górna i Dolna)	5282	1153	liski
22	Łobozew (Górny i Dolny)	1726	827	liski
23	Daszówka	1273	246	liski
24	Żołobek	744	190	liski
25	Bandrów	4931	1094	liski
26	Teleśnica Oszwarowa	1569	475	liski
27	Teleśnica Sanna	1426	601	liski
28	Sokole	837	280	liski
29	Paszowa	2259	688	liski
30	Ropienka	1851	511	liski
31	Wańkowa	2054	516	liski

Objaśnienie:

(M) = miasto; (m) = miasteczko

Przypisy

1 2 KrzysztofK. Ostafin KrzysztofK., Podziały administracyjne Galicji 1857 – 1910 [online], ArcGIS StoryMaps, 13 marca 2024 [dostęp 2025-03-10] .
1 2 Allgemeines Landes-Gesetz- und Regierungsblatt für das Kronland Galizien und Lodomerien mit den Herzogthümern Auschwitz und Zator und dem Großherzogthume Krakau. Jahrgang 1854, Lemberg 1855.
↑ KrzysztofK. Ostafin KrzysztofK. i inni, Problem doboru jednostek odniesienia przestrzennego w integracji danych z drugiej połowy XIX i początku XX w. z terenów Galicji i Śląska Austriackiego, „Studia Geohistorica” (8), 2020, s. 194–212, DOI: 10.12775/SG.2020.09, ISSN 2300-2875 [dostęp 2025-03-10] .
↑ Verordnung des Staatsministeriums vom 23 Jänner 1867 über die Reform des politischen Verwaltung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator
↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2025-03-10] .

Bibliografia

Handbuch des Lemberger Statthelterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1858. Lemberg, 1858. (niem.)
Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim.

[:0-1] 1 2 KrzysztofK. Ostafin KrzysztofK., Podziały administracyjne Galicji 1857 – 1910 [online], ArcGIS StoryMaps, 13 marca 2024 [dostęp 2025-03-10] .

[allgemeines-2] 1 2 Allgemeines Landes-Gesetz- und Regierungsblatt für das Kronland Galizien und Lodomerien mit den Herzogthümern Auschwitz und Zator und dem Großherzogthume Krakau. Jahrgang 1854, Lemberg 1855.

[3] KrzysztofK. Ostafin KrzysztofK. i inni, Problem doboru jednostek odniesienia przestrzennego w integracji danych z drugiej połowy XIX i początku XX w. z terenów Galicji i Śląska Austriackiego, „Studia Geohistorica” (8), 2020, s. 194–212, DOI: 10.12775/SG.2020.09, ISSN 2300-2875 [dostęp 2025-03-10] .

[4] Verordnung des Staatsministeriums vom 23 Jänner 1867 über die Reform des politischen Verwaltung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator

[5] Polona [online], polona.pl [dostęp 2025-03-10] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]