Bezirk Bochnia

Powiat Bochnia
Bezirk Bochnia
powiat
1854–1867
Ilustracja
Państwo

 Austro-Węgry

Kraj związkowy

Królestwo Galicji i Lodomerii

Powiat

cyrkuł bocheński

Siedziba

Bochnia

Data powstania

1854

Data likwidacji

1867

Powierzchnia

5,5 mil²

Populacja (1854)
 liczba ludności


32.321

Języki urzędowe

niemiecki

Szczegółowy podział administracyjny
Plan
Liczba gmin katastralnych (1854)

48 (w tym 2 miasta)

brak współrzędnych

Bezirk Bochnia – dawny powiat (Bezirk) kraju koronnego Królestwo Galicji i Lodomerii, funkcjonujący w latach 1854–1867. Siedzibą starostwa było miasto Bochnia.

Historia

Bezirk Bochnia utworzono w ramach reformy uwłaszczeniowej z okresu Wiosny Ludów (1848–1849), która likwidowała jurysdykcję właściciela ziemskiego nad poddanymi. W Galicji, dominium – jako podstawowa jednostka administracyjna i filar systemu feudalnego straciło rację bytu. Konieczne stało się zatem wprowadzenie nowego systemu administracyjnego, którego zręby powstały w latach 1851–1855. Nowy trójstopniowy podział administracyjny objął 21 cyrkułów (niem. Kreise), 179 małych powiatów (niem. Bezirke) i ponad 6000 gmin (niem. Gemeinde)[1].

Bezirk Bochnia objął obszar o wielkości 5,5 mil², zamieszkany był przez 32.321 ludzi i podzielony na 48 gmin katastralnych, w tym dwa miasta (Bochnia i Uście Solne). Wszedł w skład cyrkułu bocheńskiego, jako jeden z jego dziewięciu powiatów[2].

Po nadaniu Galicji autonomii oraz powołaniu samorządu gminnego i powiatowego w 1865 zlikwidowano cyrkuły (Kreise). Dotychczasowe małe powiaty (Bezirke) w liczbie 179, utrzymały się do 1867 roku, kiedy to w następstwie kolejnej reformy administracyjnej (23 stycznia 1867) zostały zastąpione przez 74 większe powiaty[1][3]. Obszar zniesionego Bezirk Bochnia wszedł wtedy w całości w skład nowego powiatu bocheńskiego[4][5].

Podział administracyjny (1854)

Podział administracyjny Bezirk Bochnia w 1854 roku[2][6]
Lp. Gmina jednostkowa Powierzchnia Ludność Powiat w 1867 po zniesieniu
1 Bochnia (M) 1062 5466 bocheński
2 Bieńkowice Baczyńskie 393 219 bocheński
3 Borek 2577 1011 bocheński
4 Bessów 379 293 bocheński
5 Buczyna z Włostowicami i Podsobolowcem 968 435 bocheński
6 Brzeźnica 1511 709 bocheński
7 Bogucice 812 604 bocheński
8 Chodenice i Trinitatis 505 559 bocheński
9 Cerekiew z Czasławicami 949 441 bocheński
10 Cikowice 413 382 bocheński
11 Chełm z Siedlcem i Moszczenicą 1200 910 bocheński
12 Dębina z Buczkowem 1063 660 bocheński
13 Dąbrówka 570 240 bocheński
14 Damienice 405 442 bocheński
15 Dziewin 3540 879 bocheński
16 Drwinia 863 595 bocheński
17 Dąbrowica, Grabina i Bubinki 228 360 bocheński
18 Alt-Gawłów ze Słomką i Turcem 708 572 bocheński
19 Neu-Gawłów 505 283 bocheński
20 Gierczyce 850 399 bocheński
21 Gorzków 592 228 bocheński
22 Grobla 5187 1271 bocheński
23 Jodłówka 2036 805 bocheński
24 Krzyżanowice Wielkie 273 381 bocheński
25 Krzeczów 1566 861 bocheński
26 Kolanów 573 317 bocheński
27 Łazy 1354 550 bocheński
28 Łapczyca 1916 1126 bocheński
29 Majkowice 90 97 bocheński
30 Mikluszowice z Gawłówkiem 4021 1137 bocheński
31 Nieszkowice ad Buczyna 727 501 bocheński
32 Niedary 1026 420 bocheński
33 Okulice z Bratucicami 3077 1456 bocheński
34 Ostrów Królewski 493 348 bocheński
35 Ostrów Szlachecki 525 296 bocheński
36 Podedworze i Wójtostwo 361 617 bocheński
37 Proszówki, Krzyżanowice Małe i Wygoda 583 464 bocheński
38 Rzezawa 1386 856 bocheński
39 Ryszki i Liszki z Baczkowem 397 548 bocheński
40 Świniarów 296 482 bocheński
41 Stanisławice 3140 530 bocheński
42 Stradomka 218 172 bocheński
43 Trawniki 927 177 bocheński
44 Wola Drwińska z Zieloną 554 443 bocheński
45 Wyżyce ze Stryjowem 508 398 bocheński
46 Wrzępia z Michalą 918 709 bocheński
47 Zatoka 410 259 bocheński
48 Uście Solne (M) z Błoniem 1870 1467 bocheński

Objaśnienie:

(M) = miasto; (m) = miasteczko

Przypisy

  1. 1 2 Krzysztof Ostafin, Podziały administracyjne Galicji 1857 – 1910 [online], ArcGIS StoryMaps, 13 marca 2024 [dostęp 2025-03-10].
  2. 1 2 Allgemeines Landes-Gesetz- und Regierungsblatt für das Kronland Galizien und Lodomerien mit den Herzogthümern Auschwitz und Zator und dem Großherzogthume Krakau. Jahrgang 1854, Lemberg 1855.
  3. Krzysztof Ostafin i inni, Problem doboru jednostek odniesienia przestrzennego w integracji danych z drugiej połowy XIX i początku XX w. z terenów Galicji i Śląska Austriackiego, „Studia Geohistorica” (8), 2020, s. 194–212, DOI: 10.12775/SG.2020.09, ISSN 2300-2875 [dostęp 2025-03-10].
  4. Verordnung des Staatsministeriums vom 23 Jänner 1867 über die Reform des politischen Verwaltung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator
  5. Polona [online], polona.pl [dostęp 2025-03-10].
  6. Gazeta Lwowska. 1854, nr 131

Bibliografia