Bezirk Lemberg

Powiat Lwów
Bezirk Lemberg
powiat
1854–1867
Ilustracja
Państwo

 Austro-Węgry

Kraj związkowy

Królestwo Galicji i Lodomerii

Powiat

cyrkuł lwowski

Siedziba

Lemberg

Data powstania

1854

Data likwidacji

1867

Powierzchnia

6,5 mil²

Populacja (1854)
• liczba ludności


27.487

Języki urzędowe

niemiecki

Szczegółowy podział administracyjny
Plan
Liczba gmin katastralnych (1854)

41 (w tym 1 miasteczko)

brak współrzędnych

Bezirk Lemberg, Bezirk Lemberg-Umgebung – dawny powiat (Bezirk) kraju koronnego Królestwo Galicji i Lodomerii, funkcjonujący w latach 1854–1867. Siedzibą starostwa było miasto Lemberg, które nie wchodziło w skład powiatu.

Historia

Bezirk Lemberg utworzono w ramach reformy uwłaszczeniowej z okresu Wiosny Ludów (1848–1849), która likwidowała jurysdykcję właściciela ziemskiego nad poddanymi. W Galicji, dominium – jako podstawowa jednostka administracyjna i filar systemu feudalnego straciło rację bytu. Konieczne stało się zatem wprowadzenie nowego systemu administracyjnego, którego zręby powstały w latach 1851–1855. Nowy trójstopniowy podział administracyjny objął 21 cyrkułów (niem. Kreise), 179 małych powiatów (niem. Bezirke) i ponad 6000 gmin (niem. Gemeinde)[1].

Bezirk Lemberg objął obszar o wielkości 6,5 mil², zamieszkany przez 27.487 ludzi i podzielony na 41 gmin katastralnych, w tym jedno miasteczko (Neu Jaryczów). Wszedł w skład cyrkułu lwowskiego, jako jeden z jego pięciu powiatów ziemskich[2]. Powiat posiadał odległą wschodnią odnogę, sięgającą aż po Podliski Wielkie. Między Bezirk Lemberg a Bezirk Magistrat der Hauptstadt Lemberg znajdowała się eksklawa należąca do Bezirk Winniki (gmina Kozielniki), natomiast między Bezirk Lemberg a Bezirk Winniki leżała druga, mniejsza eksklawa, należąca do Bezirk Magistrat der Hauptstadt Lemberg (Jałowiec).

Po nadaniu Galicji autonomii oraz powołaniu samorządu gminnego i powiatowego w 1865 zlikwidowano cyrkuły (Kreise). Dotychczasowe małe powiaty (Bezirke) w liczbie 179, utrzymały się do 1867 roku, kiedy to w następstwie kolejnej reformy administracyjnej (23 stycznia 1867) zostały zastąpione przez 74 większych powiatów[1][3]. Obszar zniesionego Bezirk Lemberg wszedł wtedy w całości w skład nowego powiatu lwowskiego[4][5]. 10 stycznia 1869 do powiatu lwowskiego przydzielono gminę Rzęsna Ruska, której przynależność administracyjna w chwili reformy nie została ustalona[6].

Podział administracyjny (1854)

Podział administracyjny Bezirk Winniki w 1854 roku[2]
Lp. Gmina jednostkowa Powierzchnia Ludność Powiat w 1867 po zniesieniu
1 Biłohorszcze 1558 485 lwowski
2 Brzuchowice 2665 556 lwowski
3 Hołosko Wielkie 1527 429 lwowski
4 Hołosko Małe 410 346 lwowski
5 Kleparów 842 640 lwowski
6 Kulparków i Persenkówka 709 324 lwowski
7 Malechów 1100 589 lwowski
8 Pasieki 509 245 lwowski
9 Skniłówek 210 158 lwowski
10 Sichów z Wólką Sichowską 1636 168 lwowski
11 Zubrza 2895 1007 lwowski
12 Zamarstynów 769 921 lwowski
13 Krzywczyce 1201 631 lwowski
14 Zniesienie 622 779 lwowski
15 Zboiska 602 631 lwowski
16 Grzybowice Małe 2763 1288 lwowski
17 Grzybowice Wielkie lwowski
18 Rzęsna Polska 2821 993 lwowski
19 Rzęsna Ruska 1314 415 lwowski[7]
20 Sokolniki 3483 1761 lwowski
21 Skniłów z Sygniówką 2205 1024 lwowski
22 Basiówka 1517 514 lwowski
23 Hodowice 1582 701 lwowski
24 Zimna Wódka 1680 602 lwowski
25 Zimna Woda z Kaltwasser 1892 740 lwowski
26 Rudno 1086 216 lwowski
27 Laszki ze Srokami 2506 1399 lwowski
28 Prusy 1409 936 lwowski
29 Neu Jaryczów (m) 2154 2028 lwowski
30 Alt Jaryczów 1748 681 lwowski
31 Podliski Wielkie 1414 320 lwowski
32 Zapytów 2728 777 lwowski
33 Żydatycze 1524 625 lwowski
34 Dublany 1710 523 lwowski
35 Grzęda 2180 601 lwowski
36 Sieciechów 940 168 lwowski
37 Wólka i Hamulec 254 299 lwowski
38 Zarudce 2641 840 lwowski
39 Kościejów 895 458 lwowski
40 Zawadów 1177 333 lwowski
41 Zaszków 2828 1309 lwowski

Objaśnienie:

(M) = miasto; (m) = miasteczko

Przypisy

  1. 1 2 Krzysztof Ostafin, Podziały administracyjne Galicji 1857 – 1910 [online], ArcGIS StoryMaps, 13 marca 2024 [dostęp 2025-03-10].
  2. 1 2 Allgemeines Landes-Gesetz- und Regierungsblatt für das Kronland Galizien und Lodomerien mit den Herzogthümern Auschwitz und Zator und dem Großherzogthume Krakau. Jahrgang 1854, Lemberg 1855.
  3. ↑ Krzysztof Ostafin i inni, Problem doboru jednostek odniesienia przestrzennego w integracji danych z drugiej połowy XIX i początku XX w. z terenów Galicji i Śląska Austriackiego, „Studia Geohistorica” (8), 2020, s. 194–212, DOI: 10.12775/SG.2020.09, ISSN 2300-2875 [dostęp 2025-03-10].
  4. ↑ Verordnung des Staatsministeriums vom 23 Jänner 1867 über die Reform des politischen Verwaltung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator
  5. ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2025-03-10].
  6. ↑ Dziennik Ustaw i Rozporządzeń Krajowych dla Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem. 1869, nr 12
  7. ↑ Do powiatu lwowskiego przydzielono dopiero 10 stycznia 1869, ponieważ przynależność administracyjna gminy w chwili reformy nie została ustalona.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.