Bezirk Kenty

Powiat Kęty
Bezirk Kenty
powiat
1854–1867
Ilustracja
Państwo

 Austro-Węgry

Kraj związkowy

Królestwo Galicji i Lodomerii

Powiat

cyrkuł wadowicki

Siedziba

Kenty

Data powstania

1854

Data likwidacji

1867

Powierzchnia

4,4 mil²

Populacja (1854)
 liczba ludności


24.653

Języki urzędowe

niemiecki

Szczegółowy podział administracyjny
Plan
Liczba gmin katastralnych (1854)

20 (w tym 1 miasto i 1 miasteczko)

brak współrzędnych

Bezirk Kenty – dawny powiat (Bezirk) kraju koronnego Królestwo Galicji i Lodomerii, funkcjonujący w latach 1854–1867. Siedzibą starostwa było miasteczko Kenty.

Historia

Bezirk Kenty utworzono w ramach reformy uwłaszczeniowej z okresu Wiosny Ludów (1848–1849), która likwidowała jurysdykcję właściciela ziemskiego nad poddanymi. W Galicji, dominium – jako podstawowa jednostka administracyjna i filar systemu feudalnego straciło rację bytu. Konieczne stało się zatem wprowadzenie nowego systemu administracyjnego, którego zręby powstały w latach 1851–1855. Nowy trójstopniowy podział administracyjny objął 21 cyrkułów (niem. Kreise), 179 małych powiatów (niem. Bezirke) i ponad 6000 gmin (niem. Gemeinde)[1].

Bezirk Kenty objął obszar o wielkości 4,4 mil², zamieszkany przez 24.653 ludzi i podzielony na 20 gmin katastralnych, w tym miasto Kenty i miasteczko Wilamowice. Wszedł w skład cyrkułu wadowickiego, jako jeden z jego trzynastu powiatów ziemskich[2].

Po nadaniu Galicji autonomii oraz powołaniu samorządu gminnego i powiatowego w 1865 zlikwidowano cyrkuły (Kreise). Dotychczasowe małe powiaty (Bezirke) w liczbie 179, utrzymały się do 1867 roku, kiedy to w następstwie kolejnej reformy administracyjnej (23 stycznia 1867) zostały zastąpione przez 74 większe powiaty[1][3]. Obszar zniesionego Bezirk Kenty wszedł wtedy w skład nowo utworzonego powiatu bialskiego[4][5].

Podział administracyjny (1854)

Podział administracyjny Bezirk Kenty w 1854 roku[2]
Lp. Gmina jednostkowa Powierzchnia Ludność Powiat w 1867 po zniesieniu
1 Kenty (M) 3808 3761 bialski
2 Czaniec 3002 1986 bialski
3 Porąbka 5669 1820 bialski
4 Bulowice z Czańcem Małym 3317 2313 bialski
5 Kobiernice 1490 944 bialski
6 Międzybrodzie ad Kobiernice 2219 1004 bialski
7 Kozy 3654 2317 bialski
8 Bielany 1742 794 bialski
9 Bujaków 1130 803 bialski
10 Hecznarowice 1327 660 bialski
11 Łęki 1177 574 bialski
12 Malec 803 347 bialski
13 Nowa Wieś 1284 611 bialski
14 Kańczuga 279 368 bialski
15 Osiek 5019 1971 bialski
16 Pisarzowice 2468 1218 bialski
17 Stara Wieś Dolna 800 310 bialski
18 Stara Wieś Górna 934 469 bialski
19 Wilamowice (m) 1805 1703 bialski
20 Witkowice 1992 680 bialski

Objaśnienie:

(M) = miasto; (m) = miasteczko

Przypisy

  1. 1 2 Krzysztof Ostafin, Podziały administracyjne Galicji 1857 – 1910 [online], ArcGIS StoryMaps, 13 marca 2024 [dostęp 2025-03-10].
  2. 1 2 Allgemeines Landes-Gesetz- und Regierungsblatt für das Kronland Galizien und Lodomerien mit den Herzogthümern Auschwitz und Zator und dem Großherzogthume Krakau. Jahrgang 1854, Lemberg 1855.
  3. Krzysztof Ostafin i inni, Problem doboru jednostek odniesienia przestrzennego w integracji danych z drugiej połowy XIX i początku XX w. z terenów Galicji i Śląska Austriackiego, „Studia Geohistorica” (8), 2020, s. 194–212, DOI: 10.12775/SG.2020.09, ISSN 2300-2875 [dostęp 2025-03-10].
  4. Verordnung des Staatsministeriums vom 23 Jänner 1867 über die Reform des politischen Verwaltung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator
  5. Polona [online], polona.pl [dostęp 2025-03-10].

Bibliografia