Bezirk Kenty
| powiat | |
| 1854–1867 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj związkowy | |
| Powiat | |
| Siedziba | |
| Data powstania |
1854 |
| Data likwidacji |
1867 |
| Powierzchnia |
4,4 mil² |
| Populacja (1854) • liczba ludności |
|
| Języki urzędowe | |
| Szczegółowy podział administracyjny | |
![]() | |
| Liczba gmin katastralnych (1854) |
20 (w tym 1 miasto i 1 miasteczko) |
Bezirk Kenty – dawny powiat (Bezirk) kraju koronnego Królestwo Galicji i Lodomerii, funkcjonujący w latach 1854–1867. Siedzibą starostwa było miasteczko Kenty.
Historia
Bezirk Kenty utworzono w ramach reformy uwłaszczeniowej z okresu Wiosny Ludów (1848–1849), która likwidowała jurysdykcję właściciela ziemskiego nad poddanymi. W Galicji, dominium – jako podstawowa jednostka administracyjna i filar systemu feudalnego straciło rację bytu. Konieczne stało się zatem wprowadzenie nowego systemu administracyjnego, którego zręby powstały w latach 1851–1855. Nowy trójstopniowy podział administracyjny objął 21 cyrkułów (niem. Kreise), 179 małych powiatów (niem. Bezirke) i ponad 6000 gmin (niem. Gemeinde)[1].
Bezirk Kenty objął obszar o wielkości 4,4 mil², zamieszkany przez 24.653 ludzi i podzielony na 20 gmin katastralnych, w tym miasto Kenty i miasteczko Wilamowice. Wszedł w skład cyrkułu wadowickiego, jako jeden z jego trzynastu powiatów ziemskich[2].
Po nadaniu Galicji autonomii oraz powołaniu samorządu gminnego i powiatowego w 1865 zlikwidowano cyrkuły (Kreise). Dotychczasowe małe powiaty (Bezirke) w liczbie 179, utrzymały się do 1867 roku, kiedy to w następstwie kolejnej reformy administracyjnej (23 stycznia 1867) zostały zastąpione przez 74 większe powiaty[1][3]. Obszar zniesionego Bezirk Kenty wszedł wtedy w skład nowo utworzonego powiatu bialskiego[4][5].
Podział administracyjny (1854)
| Lp. | Gmina jednostkowa | Powierzchnia | Ludność | Powiat w 1867 po zniesieniu |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Kenty (M) | 3808 | 3761 | bialski |
| 2 | Czaniec | 3002 | 1986 | bialski |
| 3 | Porąbka | 5669 | 1820 | bialski |
| 4 | Bulowice z Czańcem Małym | 3317 | 2313 | bialski |
| 5 | Kobiernice | 1490 | 944 | bialski |
| 6 | Międzybrodzie ad Kobiernice | 2219 | 1004 | bialski |
| 7 | Kozy | 3654 | 2317 | bialski |
| 8 | Bielany | 1742 | 794 | bialski |
| 9 | Bujaków | 1130 | 803 | bialski |
| 10 | Hecznarowice | 1327 | 660 | bialski |
| 11 | Łęki | 1177 | 574 | bialski |
| 12 | Malec | 803 | 347 | bialski |
| 13 | Nowa Wieś | 1284 | 611 | bialski |
| 14 | Kańczuga | 279 | 368 | bialski |
| 15 | Osiek | 5019 | 1971 | bialski |
| 16 | Pisarzowice | 2468 | 1218 | bialski |
| 17 | Stara Wieś Dolna | 800 | 310 | bialski |
| 18 | Stara Wieś Górna | 934 | 469 | bialski |
| 19 | Wilamowice (m) | 1805 | 1703 | bialski |
| 20 | Witkowice | 1992 | 680 | bialski |
Objaśnienie:
(M) = miasto; (m) = miasteczko
Przypisy
- 1 2 Krzysztof Ostafin, Podziały administracyjne Galicji 1857 – 1910 [online], ArcGIS StoryMaps, 13 marca 2024 [dostęp 2025-03-10].
- 1 2 Allgemeines Landes-Gesetz- und Regierungsblatt für das Kronland Galizien und Lodomerien mit den Herzogthümern Auschwitz und Zator und dem Großherzogthume Krakau. Jahrgang 1854, Lemberg 1855.
- ↑ Krzysztof Ostafin i inni, Problem doboru jednostek odniesienia przestrzennego w integracji danych z drugiej połowy XIX i początku XX w. z terenów Galicji i Śląska Austriackiego, „Studia Geohistorica” (8), 2020, s. 194–212, DOI: 10.12775/SG.2020.09, ISSN 2300-2875 [dostęp 2025-03-10].
- ↑ Verordnung des Staatsministeriums vom 23 Jänner 1867 über die Reform des politischen Verwaltung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator
- ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2025-03-10].
Bibliografia
- Handbuch des Lemberger Statthelterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1858
- Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim.

