Bezirk Rawa
| powiat | |
| 1854–1867 | |
![]() | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj związkowy | |
| Powiat |
cyrkuł żółkiewski |
| Siedziba | |
| Data powstania |
1854 |
| Data likwidacji |
1867 |
| Powierzchnia |
7,8 mil² |
| Populacja (1854) • liczba ludności |
|
| Języki urzędowe | |
| Szczegółowy podział administracyjny | |
![]() | |
| Liczba gmin katastralnych (1854) |
20 (w tym 3 miasteczka) |
Bezirk Rawa – dawny powiat (Bezirk) kraju koronnego Królestwo Galicji i Lodomerii, funkcjonujący w latach 1854–1867. Siedzibą starostwa było miasteczko Rawa (Rawa Ruska).
Historia
Bezirk Rawa utworzono w ramach reformy uwłaszczeniowej z okresu Wiosny Ludów (1848–1849), która likwidowała jurysdykcję właściciela ziemskiego nad poddanymi. W Galicji, dominium – jako podstawowa jednostka administracyjna i filar systemu feudalnego straciło rację bytu. Konieczne stało się zatem wprowadzenie nowego systemu administracyjnego, którego zręby powstały w latach 1851–1855. Nowy trójstopniowy podział administracyjny objął 21 cyrkułów (niem. Kreise), 179 małych powiatów (niem. Bezirke) i ponad 6000 gmin (niem. Gemeinde)[1].
Bezirk Rawa objął obszar o wielkości 7,8 mil², zamieszkany przez 27.035 ludzi i podzielony na 20 gmin katastralnych, w tym trzy miasteczka (Lubycza, Potylicz i Rawa). Wszedł w skład cyrkułu żółkiewskiego, jako jeden z jego dziesięciu powiatów[2]. Na północy, w okolicy Lubyczy Kameralnej, na bardzo krótkim odcinku graniczył z Imperium Rosyjskim.
Po nadaniu Galicji autonomii oraz powołaniu samorządu gminnego i powiatowego w 1865 zlikwidowano cyrkuły (Kreise). Dotychczasowe małe powiaty (Bezirke) w liczbie 179, utrzymały się do 1867 roku, kiedy to w następstwie kolejnej reformy administracyjnej (23 stycznia 1867) zostały zastąpione przez 74 większych powiatów[1][3]. Obszar zniesionego Bezirk Rawa wszedł wtedy w całości w skład nowego powiatu rawskiego[4][5].
Podział administracyjny (1854)
| Lp. | Gmina jednostkowa | Powierzchnia | Ludność | Powiat w 1867 po zniesieniu |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Rawa (m) z Lipnikiem, Przedmieściem, Huciskiem, Ratą i Szabelnią | 4351 | 4634 | rawski |
| 2 | Hujcze | 4826 | 1395 | rawski |
| 3 | Hołe z Laszkami i Seńkowicami | 3108 | 1196 | rawski |
| 4 | Kamionka Wołoska, Starawieś, Lipnik i Bobroidy | 19337 | 6738 | rawski |
| 5 | Potylicz (m) z Wójtowszczyzną | 5880 | 2601 | rawski |
| 6 | Dziewięcierz z Einsingen Kolonie | 3555 | 1762 | rawski |
| 7 | Prusie | 2063 | 274 | rawski |
| 8 | Huta Zielona | 307 | 75 | rawski |
| 9 | Lubycza (m) | 4879 | 436 | rawski |
| 10 | Lubycza Dorf | 1820 | 675 | rawski |
| 11 | Lubycza Kniazie z Rudkami, Dubami, Kulczycami i Pawliszczyzną | 2498 | 1203 | rawski |
| 12 | Huta Lubycka | 447 | 183 | rawski |
| 13 | Werchrata | 8432 | 2178 | rawski |
| 14 | Teniatyska | 2565 | 508 | rawski |
| 15 | Potoki | 214 | 106 | rawski |
| 16 | Rzyczki | 4148 | 1035 | rawski |
| 17 | Mosty Małe | 1502 | 441 | rawski |
| 18 | Kornie | 2060 | 489 | rawski |
| 19 | Siedliska | 1913 | 443 | rawski |
| 20 | Hrebenne z Pazaniem, Bożykami, Budami, Horajem i Belinną | 3652 | 663 | rawski |
Objaśnienie:
(M) = miasto; (m) = miasteczko
Przypisy
- 1 2 Krzysztof Ostafin, Podziały administracyjne Galicji 1857 – 1910 [online], ArcGIS StoryMaps, 13 marca 2024 [dostęp 2025-03-10].
- 1 2 Allgemeines Landes-Gesetz- und Regierungsblatt für das Kronland Galizien und Lodomerien mit den Herzogthümern Auschwitz und Zator und dem Großherzogthume Krakau. Jahrgang 1854, Lemberg 1855.
- ↑ Krzysztof Ostafin i inni, Problem doboru jednostek odniesienia przestrzennego w integracji danych z drugiej połowy XIX i początku XX w. z terenów Galicji i Śląska Austriackiego, „Studia Geohistorica” (8), 2020, s. 194–212, DOI: 10.12775/SG.2020.09, ISSN 2300-2875 [dostęp 2025-03-10].
- ↑ Verordnung des Staatsministeriums vom 23 Jänner 1867 über die Reform des politischen Verwaltung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator
- ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2025-03-10].
Bibliografia
- Handbuch des Lemberger Statthelterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1858. Lemberg, 1858. (niem.)
- Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim.


