Bezirk Sambor

Powiat Sambor
Bezirk Sambor
powiat
1854–1867
Ilustracja
Państwo

 Austro-Węgry

Kraj związkowy

Królestwo Galicji i Lodomerii

Powiat

cyrkuł samborski

Siedziba

Sambor

Data powstania

1854

Data likwidacji

1867

Powierzchnia

7,6 mil²

Populacja (1854)
• liczba ludności


41.291

Języki urzędowe

niemiecki

Szczegółowy podział administracyjny
Plan
Liczba gmin katastralnych (1854)

38 (w tym 1 miasto)

brak współrzędnych

Bezirk Sambor – dawny powiat (Bezirk) kraju koronnego Królestwo Galicji i Lodomerii, funkcjonujący w latach 1854–1867. Siedzibą starostwa było miasto Sambor.

Historia

Bezirk Sambor utworzono w ramach reformy uwłaszczeniowej z okresu Wiosny Ludów (1848–1849), która likwidowała jurysdykcję właściciela ziemskiego nad poddanymi. W Galicji, dominium – jako podstawowa jednostka administracyjna i filar systemu feudalnego straciło rację bytu. Konieczne stało się zatem wprowadzenie nowego systemu administracyjnego, którego zręby powstały w latach 1851–1855. Nowy trójstopniowy podział administracyjny objął 21 cyrkułów (niem. Kreise), 179 małych powiatów (niem. Bezirke) i ponad 6000 gmin (niem. Gemeinde)[1].

Bezirk Sambor objął obszar o wielkości 7,6 mil², zamieszkany przez 41.291 ludzi i podzielony na 38 gmin katastralnych, w tym jedno miasto (Sambor). Wszedł w skład cyrkułu samborskiego, jako jeden z jego jedenastu powiatów[2].

Po nadaniu Galicji autonomii oraz powołaniu samorządu gminnego i powiatowego w 1865 zlikwidowano cyrkuły (Kreise). Dotychczasowe małe powiaty (Bezirke) w liczbie 179, utrzymały się do 1867 roku, kiedy to w następstwie kolejnej reformy administracyjnej (23 stycznia 1867) zostały zastąpione przez 74 większych powiatów[1][3]. Obszar zniesionego Bezirk Sambor wszedł wtedy w skład nowych powiatów samborskiego, rudeckiego i staromiejskiego (vide podział w tabeli poniżej)[4][5]. 19 czerwca 1867, 10 stycznia 1869 i 1 stycznia 1889 częściowo zmieniono granice powiatów rudeckego i samborskiego[6][7][8]. 1 stycznia 1900 nazwę powiatu staromiejskiego zmieniono na starosamborski[9].

Podział administracyjny (1854)

Podział administracyjny Bezirk Sambor w 1854 roku[2]
Lp. Gmina jednostkowa Powierzchnia Ludność Powiat w 1867 po zniesieniu
1 Sambor (M) 5650 10544 samborski
2 Szade 1380 411 samborski
3 Neudorf 410 207 samborski
4 Czukiew 4005 1984 samborski
5 Bereźnica 1365 731 samborski
6 Olszanik 3510 1018 samborski
7 Waniowice 1540 1083 samborski
8 Dąbrówka 965 793 samborski
9 Strzałkowice 1285 1298 samborski
10 Mrozowice 615 341 samborski
11 Torczynowice 2035 996 samborski
12 Kaisersdorf 2290 663 samborski
13 Babina 1740 1063 samborski
14 Piniany 940 639 samborski
15 Brzegi 1505 708 rudecki[10]
16 Mistkowice 1715 633 rudecki[11]
17 Burczyce Stare z Nowymi 1200 439 rudecki[12]
18 Zarajsko 1180 334 rudecki[11]
19 Kulczyce 4615 1886 samborski
20 Uherce Zapłatyńskie z Nowym Światem 2440 1032 samborski
21 Radłowice 2510 902 samborski
22 Krużyki 850 383 samborski
23 Biskowice z Rudnem 3225 1974 samborski
24 Maxymowice 1200 436 samborski
25 Pianowice z Tyrawą 1465 779 samborski
26 Łanowice 2010 689 samborski
27 Barańczyce Wielkie z Małymi 250 933 samborski
28 Chlewiska 675 231 samborski
29 Wojutycze 3425 1846 samborski
30 Nadyby 1270 610 samborski
31 Kowenice 1470 351 samborski
32 Wykoty z Zarębami 2150 975 samborski
33 Torhanowice 1135 529 samborski
34 Straszewice 2175 1083 staromiejski[13]
35 Kobło Stare 2305 649 staromiejski[13]
36 Błażów 3425 832 samborski
37 Wola Błażowska 1850 522 samborski
38 Sielec 2015 864 samborski

Objaśnienie:

(M) = miasto; (m) = miasteczko

Przypisy

  1. 1 2 Krzysztof Ostafin, Podziały administracyjne Galicji 1857 – 1910 [online], ArcGIS StoryMaps, 13 marca 2024 [dostęp 2025-03-10].
  2. 1 2 Allgemeines Landes-Gesetz- und Regierungsblatt für das Kronland Galizien und Lodomerien mit den Herzogthümern Auschwitz und Zator und dem Großherzogthume Krakau. Jahrgang 1854, Lemberg 1855.
  3. ↑ Krzysztof Ostafin i inni, Problem doboru jednostek odniesienia przestrzennego w integracji danych z drugiej połowy XIX i początku XX w. z terenów Galicji i Śląska Austriackiego, „Studia Geohistorica” (8), 2020, s. 194–212, DOI: 10.12775/SG.2020.09, ISSN 2300-2875 [dostęp 2025-03-10].
  4. ↑ Verordnung des Staatsministeriums vom 23 Jänner 1867 über die Reform des politischen Verwaltung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator
  5. ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2025-03-10].
  6. ↑ Verordnung des Ministers des Innern vom 19 Juni 1867, betreffend mehrere Aenderungen der neuen administrativen Bezirks-Abgränzung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau
  7. ↑ Dziennik Ustaw i Rozporządzeń Krajowych dla Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem. 1869, nr 12
  8. ↑ Dziennik Ustaw i Rozporządzeń Krajowych dla Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem. 1888, Nr 44
  9. ↑ Landesgesetzblatt Galizien Jahrgang 1899, Nr. 115 „Kundmachung der k. k. Statthaltern, betreffend die Änderung des Namens der Stadt Stare miasto in ‚Stary Sambor‘“
  10. ↑ 10 stycznia 1869 włączono do powiatu samborskiego.
  11. 1 2 19 czerwca 1867 włączono do powiatu samborskiego.
  12. ↑ 1 stycznia 1889 włączono (już jako dwie oddzielne – gminy Burczyce Stare i Burczyce Nowe) do powiatu samborskiego.
  13. 1 2 1 stycznia 1900 nazwę powiatu staromiejskiego zmieniono na starosamborski.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.