Bezirk Janów

Powiat Janów
Bezirk Janów
powiat
1854–1867
Ilustracja
Państwo

 Austro-Węgry

Kraj związkowy

Królestwo Galicji i Lodomerii

Powiat

cyrkuł lwowski

Siedziba

Janów

Data powstania

1854

Data likwidacji

1867

Powierzchnia

10,0 mil²

Populacja (1854)
• liczba ludności


26.328

Języki urzędowe

niemiecki

Szczegółowy podział administracyjny
Plan
Liczba gmin katastralnych (1854)

31 (w tym 1 miasto)

brak współrzędnych

Bezirk Janów – dawny powiat (Bezirk) kraju koronnego Królestwo Galicji i Lodomerii, funkcjonujący w latach 1854–1867. Siedzibą starostwa było miasto Janów.

Historia

Bezirk Janów utworzono w ramach reformy uwłaszczeniowej z okresu Wiosny Ludów (1848–1849), która likwidowała jurysdykcję właściciela ziemskiego nad poddanymi. W Galicji, dominium – jako podstawowa jednostka administracyjna i filar systemu feudalnego straciło rację bytu. Konieczne stało się zatem wprowadzenie nowego systemu administracyjnego, którego zręby powstały w latach 1851–1855. Nowy trójstopniowy podział administracyjny objął 21 cyrkułów (niem. Kreise), 179 małych powiatów (niem. Bezirke) i ponad 6000 gmin (niem. Gemeinde)[1].

Bezirk Janów objął obszar o wielkości 10,0 mil², zamieszkany przez 26.328 ludzi i podzielony na 31 gmin katastralnych, w tym jedno miasto (Janów). Wszedł w skład cyrkułu lwowskiego, jako jeden z jego pięciu powiatów ziemskich[2]. W kolejnych latach gminy Dobrostany, Wola Dobrostańska i Stronna przeniesiono do Bezirk Gródek[3].

Po nadaniu Galicji autonomii oraz powołaniu samorządu gminnego i powiatowego w 1865 zlikwidowano cyrkuły (Kreise). Dotychczasowe małe powiaty (Bezirke) w liczbie 179, utrzymały się do 1867 roku, kiedy to w następstwie kolejnej reformy administracyjnej (23 stycznia 1867) zostały zastąpione przez 74 większych powiatów[1][4]. Obszar zniesionego Bezirk Janów wszedł wtedy w skład nowych powiatów gródeckiego i jaworowskiego (vide podział w tabeli poniżej)[3][5]. 19 czerwca 1867 i 1 stycznia 1881 kilka gmin włączonych do powiatu gródeckiego przeniesiono do powiatu lwowskiego[6][7].

Podział administracyjny (1854)

Podział administracyjny Bezirk Janów w 1854 roku[2]
Lp. Gmina jednostkowa Powierzchnia Ludność Powiat w 1867 po zniesieniu
1 Janów (M) 1462 2018 gródecki
2 Borki Pańskie 1381 338 gródecki[8]
3 Karaczynów ze Schönthal 1557 718 gródecki
4 Wielkopole z Ottenhausen 3673 1509 gródecki
5 Porzecze z Rottenhan 1600 504 gródecki
6 Stawki 3891 254 gródecki
7 Stradcz 2469 481 gródecki
8 Wroców 2663 939 gródecki
9 Zalesie 623 227 gródecki
10 Lelechówka 6002 292 gródecki
11 Wereszyca i Majdan 6085 1198 gródecki
12 Starzyska i Wola 7010 1385 jaworowski
13 Kurniki 5069 1237 jaworowski
14 Wiszenka i Walddorf 17227 3966 jaworowski
15 Domażyr 809 331 gródecki[9][10]
16 Zielów 1512 283 gródecki[9][10]
17 Żorniska 1076 291 gródecki[9][10]
18 Jaśniska 1643 1032 gródecki
19 Łozina 2470 1038 gródecki
20 Dąbrowica 2484 894 gródecki
21 Jamelna 1021 413 gródecki
22 Kozice 1079 452 gródecki[9]
23 Rokitno 2951 853 gródecki
24 Stronna (vel Malczyce Małe)[11] 495 367 gródecki
25 Malczyce Wielkie 2659 1460 gródecki
26 Mszana 2058 1064 gródecki
27 Suchowola 1198 547 gródecki
28 Załuże 244 273 gródecki
29 Dobrostany[11] 5423 1186 gródecki
30 Wola Dobrostańska[11] 5194 577 gródecki
31 Borki Dominikańskie 1879 201 gródecki[8]

Objaśnienie:

(M) = miasto; (m) = miasteczko

Przypisy

  1. 1 2 Krzysztof Ostafin, Podziały administracyjne Galicji 1857 – 1910 [online], ArcGIS StoryMaps, 13 marca 2024 [dostęp 2025-03-10].
  2. 1 2 Allgemeines Landes-Gesetz- und Regierungsblatt für das Kronland Galizien und Lodomerien mit den Herzogthümern Auschwitz und Zator und dem Großherzogthume Krakau. Jahrgang 1854, Lemberg 1855.
  3. 1 2 Verordnung des Staatsministeriums vom 23 Jänner 1867 über die Reform des politischen Verwaltung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator
  4. ↑ Krzysztof Ostafin i inni, Problem doboru jednostek odniesienia przestrzennego w integracji danych z drugiej połowy XIX i początku XX w. z terenów Galicji i Śląska Austriackiego, „Studia Geohistorica” (8), 2020, s. 194–212, DOI: 10.12775/SG.2020.09, ISSN 2300-2875 [dostęp 2025-03-10].
  5. ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2025-03-10].
  6. ↑ Verordnung des Ministers des Innern vom 19 Juni 1867, betreffend mehrere Aenderungen der neuen administrativen Bezirks-Abgränzung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau
  7. ↑ Dz. U. Kr. z 1881, cz. 3, nr 18
  8. 1 2 1 stycznia 1881 włączono do do powiatu lwowskiego.
  9. 1 2 3 4 19 czerwca 1867 włączono do powiatu lwowskiego.
  10. 1 2 3 Następnie włączono z powrotem do powiatu gródeckiego (brak informacji kiedy, lecz w 1921 roku gmina należy do powiatu gródeckiego).
  11. 1 2 3 Przed 1867 właczono do do Bezirk Gródek.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.