Bezirk Milówka
| powiat | |
| 1854–1867 | |
![]() | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj związkowy | |
| Powiat | |
| Siedziba | |
| Data powstania |
1854 |
| Data likwidacji |
1867 |
| Powierzchnia |
7,2 mil² |
| Populacja (1854) • liczba ludności |
|
| Języki urzędowe | |
| Szczegółowy podział administracyjny | |
![]() | |
| Liczba gmin katastralnych (1854) |
33 (w tym 1 miasto) |
Bezirk Milówka – dawny powiat (Bezirk) kraju koronnego Królestwo Galicji i Lodomerii, funkcjonujący w latach 1854–1867. Siedzibą starostwa było miasteczko Milówka.
Historia
Bezirk Milówka utworzono w ramach reformy uwłaszczeniowej z okresu Wiosny Ludów (1848–1849), która likwidowała jurysdykcję właściciela ziemskiego nad poddanymi. W Galicji, dominium – jako podstawowa jednostka administracyjna i filar systemu feudalnego straciło rację bytu. Konieczne stało się zatem wprowadzenie nowego systemu administracyjnego, którego zręby powstały w latach 1851–1855. Nowy trójstopniowy podział administracyjny objął 21 cyrkułów (niem. Kreise), 179 małych powiatów (niem. Bezirke) i ponad 6000 gmin (niem. Gemeinde)[1].
Bezirk Milówka objął obszar o wielkości 7,2 mil², zamieszkany przez 20,773 ludzi i podzielony na 15 gmin katastralnych, w tym miasteczko Milówka. Wszedł w skład cyrkułu wadowickiego, jako jeden z jego trzynastu powiatów ziemskich[2]. Był to najdalej na zachód wysunięty powiat Galicji i Lodomerii.
Po nadaniu Galicji autonomii oraz powołaniu samorządu gminnego i powiatowego w 1865 zlikwidowano cyrkuły (Kreise). Dotychczasowe małe powiaty (Bezirke) w liczbie 179, utrzymały się do 1867 roku, kiedy to w następstwie kolejnej reformy administracyjnej (23 stycznia 1867) zostały zastąpione przez 74 większe powiaty[1][3]. Jednym z tych nowych powiatów był powiat żywiecki, w skład którego wszedł m.in. w całości zniesiony Bezirk Milówka[4][5].
Podział administracyjny (1854)
| Lp. | Gmina jednostkowa | Powierzchnia | Ludność | Powiat w 1867 po zniesieniu |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Milówka (m) | 4611 | 1551 | żywiecki |
| 2 | Kamesznica | 7772 | 2561 | żywiecki |
| 3 | Rajcza | 7130 | 1653 | żywiecki |
| 4 | Rycerka Górna | 9163 | 1379 | żywiecki |
| 5 | Rycerka Dolna | 1891 | 1186 | żywiecki |
| 6 | Nieledwia | 2505 | 1090 | żywiecki |
| 7 | Sól | 6450 | 1888 | żywiecki |
| 8 | Szare | 3768 | 1239 | żywiecki |
| 9 | Brzuśnik | 570 | 406 | żywiecki |
| 10 | Bystra | 820 | 310 | żywiecki |
| 11 | Cięcina | 3944 | 1178 | żywiecki |
| 12 | Cisiec | 3218 | 1286 | żywiecki |
| 13 | Juszczyna | 2725 | 605 | żywiecki |
| 14 | Ujsoły | 6323 | 3372 | żywiecki |
| 15 | Żabnica | 600 | 1069 | żywiecki |
Objaśnienie:
(M) = miasto; (m) = miasteczko
Przypisy
- 1 2 Krzysztof Ostafin, Podziały administracyjne Galicji 1857 – 1910 [online], ArcGIS StoryMaps, 13 marca 2024 [dostęp 2025-03-10].
- 1 2 Allgemeines Landes-Gesetz- und Regierungsblatt für das Kronland Galizien und Lodomerien mit den Herzogthümern Auschwitz und Zator und dem Großherzogthume Krakau. Jahrgang 1854, Lemberg 1855.
- ↑ Krzysztof Ostafin i inni, Problem doboru jednostek odniesienia przestrzennego w integracji danych z drugiej połowy XIX i początku XX w. z terenów Galicji i Śląska Austriackiego, „Studia Geohistorica” (8), 2020, s. 194–212, DOI: 10.12775/SG.2020.09, ISSN 2300-2875 [dostęp 2025-03-10].
- ↑ Verordnung des Staatsministeriums vom 23 Jänner 1867 über die Reform des politischen Verwaltung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator
- ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2025-03-10].
Bibliografia
- Handbuch des Lemberger Statthelterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1858
- Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim.


