Bezirk Starasól

Powiat Starasól
Bezirk Starasól
powiat
1854–1867
Ilustracja
Państwo

 Austro-Węgry

Kraj związkowy

Królestwo Galicji i Lodomerii

Powiat

cyrkuł samborski

Siedziba

Starasól

Data powstania

1854

Data likwidacji

1867

Powierzchnia

5,2 mil²

Populacja (1854)
• liczba ludności


23.589

Języki urzędowe

niemiecki

Szczegółowy podział administracyjny
Plan
Liczba gmin katastralnych (1854)

31 (w tym 1 miasto i 3 miasteczka)

brak współrzędnych

Bezirk Starasól – dawny powiat (Bezirk) kraju koronnego Królestwo Galicji i Lodomerii, funkcjonujący w latach 1854–1867. Siedzibą starostwa było miasto Starasól (obecnie Stara Sól).

Historia

Bezirk Starasól utworzono w ramach reformy uwłaszczeniowej z okresu Wiosny Ludów (1848–1849), która likwidowała jurysdykcję właściciela ziemskiego nad poddanymi. W Galicji, dominium – jako podstawowa jednostka administracyjna i filar systemu feudalnego straciło rację bytu. Konieczne stało się zatem wprowadzenie nowego systemu administracyjnego, którego zręby powstały w latach 1851–1855. Nowy trójstopniowy podział administracyjny objął 21 cyrkułów (niem. Kreise), 179 małych powiatów (niem. Bezirke) i ponad 6000 gmin (niem. Gemeinde)[1].

Bezirk Starasól objął obszar o wielkości 5,2 mil², zamieszkany przez 23.589 ludzi i podzielony na 31 gmin katastralnych, w tym jedno miasto (Starasól) i trzy miasteczka (Chyrów, Felsztyn i Laszki Murowane). Wszedł w skład cyrkułu samborskiego, jako jeden z jego jedenastu powiatów[2].

Po nadaniu Galicji autonomii oraz powołaniu samorządu gminnego i powiatowego w 1865 zlikwidowano cyrkuły (Kreise). Dotychczasowe małe powiaty (Bezirke) w liczbie 179, utrzymały się do 1867 roku, kiedy to w następstwie kolejnej reformy administracyjnej (23 stycznia 1867) zostały zastąpione przez 74 większych powiatów[1][3]. Obszar zniesionego Bezirk Starasól wszedł wtedy w skład nowych powiatów samborskiego, staromiejskiego i przemyskiego (vide podział w tabeli poniżej)[4][5]. 1 stycznia 1881 częściowo zmieniono granice powiatów samborskiego i staromiejskiego[6]. 1 stycznia 1900 nazwę powiatu staromiejskiego zmieniono na starosamborski[7].

Podział administracyjny (1854)

Podział administracyjny Bezirk Starasól w 1854 roku[2]
Lp. Gmina jednostkowa Powierzchnia Ludność Powiat w 1867 po zniesieniu
1 Starasól (M) 4870 4536 staromiejski[8]
2 Felsztyn (m) 340 846 staromiejski[8]
3 Posada Felsztyńska 1630 788 staromiejski[8]
4 Laszki Murowane (m) 1810 796 staromiejski[8]
5 Grodowice 1450 698 staromiejski[8]
6 Bukowa 2100 782 samborski
7 Towarnia 600 240 samborski[9][8]
8 Koniów 2000 564 samborski[9][8]
9 Suszyca Wielka 4120 1347 staromiejski[8]
10 Bąkowice z Suszycą Małą 1010 240 staromiejski[8]
11 Polana ze Śliwnicą 1230 349 staromiejski[8]
12 Posada Chyrowska 860 333 staromiejski[8]
13 Chyrów (m) 810 1468 staromiejski[8]
14 Berezów z Tarnawką 1710 398 staromiejski[8]
15 Słochynie 1040 313 staromiejski[8]
16 Wołcza Dolna 1800 558 staromiejski[8]
17 Czaple 1865 556 samborski
18 Janów 420 253 samborski
19 Wola Rajnowa 510 309 samborski[9][8]
20 Humieniec z Pawłówką 1540 769 samborski
21 Głęboka 920 403 samborski
22 Sąsiadowice z Uhadówką 3470 1469 samborski
23 Czyszki 2610 932 samborski
24 Sanoczany 760 251 przemyski
25 Błozew Górna 2000 614 samborski[9][8]
26 Bylice 2940 1044 samborski
27 Rogóźno 1720 633 samborski
28 Brześciany 1815 644 samborski
29 Rakowa 2300 889 samborski
30 Lutowiska 980 392 samborski
31 Szumina 250 175 staromiejski[8]

Objaśnienie:

(M) = miasto; (m) = miasteczko

Przypisy

  1. 1 2 Krzysztof Ostafin, Podziały administracyjne Galicji 1857 – 1910 [online], ArcGIS StoryMaps, 13 marca 2024 [dostęp 2025-03-10].
  2. 1 2 Allgemeines Landes-Gesetz- und Regierungsblatt für das Kronland Galizien und Lodomerien mit den Herzogthümern Auschwitz und Zator und dem Großherzogthume Krakau. Jahrgang 1854, Lemberg 1855.
  3. ↑ Krzysztof Ostafin i inni, Problem doboru jednostek odniesienia przestrzennego w integracji danych z drugiej połowy XIX i początku XX w. z terenów Galicji i Śląska Austriackiego, „Studia Geohistorica” (8), 2020, s. 194–212, DOI: 10.12775/SG.2020.09, ISSN 2300-2875 [dostęp 2025-03-10].
  4. ↑ Verordnung des Staatsministeriums vom 23 Jänner 1867 über die Reform des politischen Verwaltung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator
  5. ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2025-03-10].
  6. ↑ https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/217727/edition/206318/content
  7. ↑ Landesgesetzblatt Galizien Jahrgang 1899, Nr. 115 „Kundmachung der k. k. Statthaltern, betreffend die Änderung des Namens der Stadt Stare miasto in ‚Stary Sambor‘“
  8. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 1 stycznia 1900 nazwę powiatu staromiejskiego zmieniono na starosamborski.
  9. 1 2 3 4 1 stycznia 1881 włączono do powiatu staromiejskiego.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.