Bezirk Mielec

Powiat Mielec
Bezirk Mielec
powiat
1854–1867
Ilustracja
Państwo

 Austro-Węgry

Kraj związkowy

Królestwo Galicji i Lodomerii

Powiat

cyrkuł tarnowski

Siedziba

Mielec

Data powstania

1854

Data likwidacji

1867

Powierzchnia

8,1 mil²

Populacja (1854)
• liczba ludności


27.768

Języki urzędowe

niemiecki

Szczegółowy podział administracyjny
Plan
Liczba gmin katastralnych (1854)

55 (w tym 2 miasteczka)

brak współrzędnych

Bezirk Mielec – dawny powiat (Bezirk) kraju koronnego Królestwo Galicji i Lodomerii, funkcjonujący w latach 1854–1867. Siedzibą starostwa było miasteczko Mielec.

Historia

Bezirk Mielec utworzono w ramach reformy uwłaszczeniowej z okresu Wiosny Ludów (1848–1849), która likwidowała jurysdykcję właściciela ziemskiego nad poddanymi. W Galicji, dominium – jako podstawowa jednostka administracyjna i filar systemu feudalnego straciło rację bytu. Konieczne stało się zatem wprowadzenie nowego systemu administracyjnego, którego zręby powstały w latach 1851–1855. Nowy trójstopniowy podział administracyjny objął 21 cyrkułów (niem. Kreise), 179 małych powiatów (niem. Bezirke) i ponad 6000 gmin (niem. Gemeinde)[1].

Bezirk Mielec objął obszar o wielkości 8,1 mil², zamieszkany przez 27.768 ludzi i podzielony na 55 gmin katastralnych, w tym dwa miasteczka (Mielec i Baranów). Wszedł w skład cyrkułu tarnowskiego, jako jeden z jego dziesięciu powiatów[2]. Bezirk Mielec posiadał odległą zachodnią eksklawę, którą stanowiła gmina Słupiec, położoną między powiatami Dombrowa i Zassów. Gminę Słupiec włączono przed 1867 do Bezirk Zassów[3].

Po nadaniu Galicji autonomii oraz powołaniu samorządu gminnego i powiatowego w 1865 zlikwidowano cyrkuły (Kreise). Dotychczasowe małe powiaty (Bezirke) w liczbie 179, utrzymały się do 1867 roku, kiedy to w następstwie kolejnej reformy administracyjnej (23 stycznia 1867) zostały zastąpione przez 74 większych powiatów[1][4]. Obszar zniesionego Bezirk Mielec wszedł wtedy w skład nowych powiatów mieleckiego i tarnobrzeskiego (vide podział w tabeli poniżej); odłączona przed 1867 od Bezirk Mielec i właczona do Bezirk Zassów zeksklawizowana gmina Słupiec weszła w 1867 roku w skład nowego powiatu dąbrowskiego[3][5]. 1 stycznia 1881 zmieniono częściowo granice powiatów mieleckiego i tarnobrzeskiego[6].

Podział administracyjny (1854)

Podział administracyjny Bezirk Mielec w 1854 roku[2]
Lp. Gmina jednostkowa Powierzchnia Ludność Powiat w 1867 po zniesieniu
1 Mielec (m) 1200 2784 mielecki
2 Cyranka 5053 495 mielecki
3 Baranów (m) z Kołem 1545 1630[7] tarnobrzeski
4 Domacyny 430 377 mielecki[8]
5 Durdy, Knapy i Smykle 6005 814 mielecki[8]
6 Dymitrów Mały 695 180 tarnobrzeski
7 Dymitrów Duży 845 430 tarnobrzeski
8 Gołego Wola 2370 813 tarnobrzeski
9 Skopanie 1360 537 tarnobrzeski
10 Suchorzów z Przewozem 1055 668 tarnobrzeski
11 Wojków 1200 316 mielecki
12 Zaduszniki 765 276 mielecki
13 Borowa, Folwark Borowski i Gizowa 2000 882[9] mielecki
14 Brzyście 1130 343 mielecki
15 Chorzelów 3968 787 mielecki
16 Wola Chorzelowska 693 174 mielecki
17 Chrząstów 1300 413 mielecki
18 Gawłuszowice 772 256 mielecki
19 Kliszów 840 535 mielecki
20 Toporów 800 209 mielecki
21 Złotniki 1255 525 mielecki
22 Czajkowa 4275 594 mielecki
23 Malinie 1165 282 mielecki
24 Trześnia 1805 649 mielecki
25 Myszkowa i Gliny Małe 1670 402 mielecki
26 Borki 850 240 mielecki
27 Kębłów i Tarnówek 1145 315 mielecki
28 Krzemienica i Górki 730 355 mielecki
29 Młodochów 850 165 mielecki
30 Niziny i Rożniaty 1270 359 mielecki
31 Ostrówek z Szydłowcem 790 178 mielecki
32 Zdakowska Wola 1083 313 mielecki
33 Nagnajów 535 202 tarnobrzeski
34 Siedleszczany 600 207 tarnobrzeski
35 Rzędzianowice i Szydłowiec 2258 587 mielecki
36 Sadkowa Góra i Uście 1025 453 mielecki
37 Babule 1075 215 mielecki
38 Hyki (Dębiaki) 1770 214 mielecki
39 Reichsheim 218 mielecki
40 Grochowe z Chruścielami i Kozikówką 1250 637 mielecki
41 Pierzchne i Jaślany 3040 790 mielecki
42 Pluty 116 mielecki
43 Josefsdorf 267 mielecki
44 Padew z Borowinami 3775 1491 mielecki
45 Zarównie 356 mielecki
46 Piechoty 1050 157 mielecki
47 Zachwiejów 95 mielecki
48 Pławo i Schönanger 1935 845 mielecki
49 Pławska Wola 318 mielecki
50 Przykop 640 255 mielecki
51 Tuszów 1230 1037 mielecki
52 Goleszów 1907 441 mielecki
53 Rżyska 1757 270 mielecki
54 Wojsław i Smoczka 1570 540 mielecki
55 Słupiec[10] 2940 761 dąbrowski

Objaśnienie:

(M) = miasto; (m) = miasteczko

Przypisy

  1. 1 2 Krzysztof Ostafin, Podziały administracyjne Galicji 1857 – 1910 [online], ArcGIS StoryMaps, 13 marca 2024 [dostęp 2025-03-10].
  2. 1 2 Allgemeines Landes-Gesetz- und Regierungsblatt für das Kronland Galizien und Lodomerien mit den Herzogthümern Auschwitz und Zator und dem Großherzogthume Krakau. Jahrgang 1854, Lemberg 1855.
  3. 1 2 Verordnung des Staatsministeriums vom 23 Jänner 1867 über die Reform des politischen Verwaltung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator
  4. ↑ Krzysztof Ostafin i inni, Problem doboru jednostek odniesienia przestrzennego w integracji danych z drugiej połowy XIX i początku XX w. z terenów Galicji i Śląska Austriackiego, „Studia Geohistorica” (8), 2020, s. 194–212, DOI: 10.12775/SG.2020.09, ISSN 2300-2875 [dostęp 2025-03-10].
  5. ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2025-03-10].
  6. ↑ Dz. U. Kr. z 1881, cz. 3, nr 18
  7. ↑ W tym: 1505 w Baranowie i 125 w Kole.
  8. 1 2 1 stycznia 1881 włączono do powiatu tarnobrzeskiego.
  9. ↑ W tym: Borowa i Folwark Borowski 670 oraz Gizowa 212.
  10. ↑ Odległa eksklawa Bezirk Mielec. Przed 1867 odłączono ją od Bezirk Mielec i włączono do Bezirk Zassów.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.