Bezirk Bukowsko

Powiat Bukowsko
Bezirk Bukowsko
	powiat
	1854–1867
Państwo	Austro-Węgry
Kraj związkowy	Królestwo Galicji i Lodomerii
Powiat	cyrkuł sanocki
Siedziba	Bukowsko
Data powstania	1854
Data likwidacji	1867
Powierzchnia	5,4 mil²
Populacja (1854); • liczba ludności	; 15.850
Języki urzędowe	niemiecki
	Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin katastralnych (1854)	32 (w tym 2 miasteczka)
brak współrzędnych

Bezirk Bukowsko – dawny powiat (Bezirk) kraju koronnego Królestwo Galicji i Lodomerii, funkcjonujący w latach 1854–1867. Siedzibą starostwa było miasteczko Bukowsko.

Historia

Bezirk Bukowsko utworzono w ramach reformy uwłaszczeniowej z okresu Wiosny Ludów (1848–1849), która likwidowała jurysdykcję właściciela ziemskiego nad poddanymi. W Galicji, dominium – jako podstawowa jednostka administracyjna i filar systemu feudalnego straciło rację bytu. Konieczne stało się zatem wprowadzenie nowego systemu administracyjnego, którego zręby powstały w latach 1851–1855. Nowy trójstopniowy podział administracyjny objął 21 cyrkułów (niem. Kreise), 179 małych powiatów (niem. Bezirke) i ponad 6000 gmin (niem. Gemeinde)^[1].

Bezirk Bukowsko objął obszar o wielkości 5,4 mil², zamieszkany był przez 15.850 ludzi i podzielony na 32 gminy katastralne, w tym dwa miasteczka (Bukowsko i Nowotaniec). Wszedł w skład cyrkułu sanockiego, jako jeden z jego jedenastu powiatów^[2]. Powiat posiadał odległą eksklawę, którą stanowiło Zubeńsko.

Po nadaniu Galicji autonomii oraz powołaniu samorządu gminnego i powiatowego w 1865 zlikwidowano cyrkuły (Kreise). Dotychczasowe małe powiaty (Bezirke) w liczbie 179, utrzymały się do 1867 roku, kiedy to w następstwie kolejnej reformy administracyjnej (23 stycznia 1867) zostały zastąpione przez 74 większych powiatów^[1]^[3]. Jednym z tych nowych powiatów był powiat sanocki, w skład którego wszedł m.in. w całości zniesiony Bezirk Bukowsko^[4]^[5]. 1 stycznia 1881 częściowo zmieniono granice powiatu sanockiego, włączając trzy gminy dawnego Bezirk Bukowsko do powiatu liskiego^[6].

Podział administracyjny (1854)

Podział administracyjny Bezirk Dobromil w 1854 roku^[2]
Lp.	Gmina jednostkowa	Powierzchnia	Ludność	Powiat w 1867 po zniesieniu
1	Wola Sękowa	3532	908	sanocki
2	Wola Jaworowa	3532	908	sanocki
3	Nowotaniec (m)	354	533	sanocki
4	Nadolany z Wygnanką	1016	496	sanocki
5	Nagórzany	232	431	sanocki
6	Puławy z Wernejówką	2034	701	sanocki
7	Surowica	1791	444	sanocki
8	Darów	1840	221	sanocki
9	Wisłok Wielki	9264	2061	sanocki
10	Moszczaniec	2463	458	sanocki
11	Jasiel	1765	293	sanocki
12	Zubeńsko	1415	395	sanocki^[7]
13	Bukowsko (m)	2749	1602	sanocki
14	Wolica	1240	248	sanocki
15	Zboiska	614	149	sanocki
16	Płonna	3031	832	sanocki
17	Wysoczany	1443	345	sanocki
18	Kożuszne	1443	147	sanocki
19	Kamienne	581	150	sanocki
20	Przybyszów	1119	357	sanocki
21	Karlików	1086	378	sanocki
22	Tokarnia	2465	384	sanocki
23	Wola Piotrowa	1838	317	sanocki
24	Morochów	1894	525	sanocki
25	Zawadka	432	160	sanocki
26	Mokre	873	427	sanocki
27	Kulaszne	1135	379	sanocki
28	Czaszyn	1987	698	sanocki^[7]
29	Brzozowiec	546	195	sanocki^[7]
30	Bełchówka	783	211	sanocki
31	Ratnawica	406	188	sanocki
32	Niebieszczany	2929	1217	sanocki

Objaśnienie:

(M) = miasto; (m) = miasteczko

Przypisy

1 2 KrzysztofK. Ostafin KrzysztofK., Podziały administracyjne Galicji 1857 – 1910 [online], ArcGIS StoryMaps, 13 marca 2024 [dostęp 2025-03-10] .
1 2 Allgemeines Landes-Gesetz- und Regierungsblatt für das Kronland Galizien und Lodomerien mit den Herzogthümern Auschwitz und Zator und dem Großherzogthume Krakau. Jahrgang 1854, Lemberg 1855.
↑ KrzysztofK. Ostafin KrzysztofK. i inni, Problem doboru jednostek odniesienia przestrzennego w integracji danych z drugiej połowy XIX i początku XX w. z terenów Galicji i Śląska Austriackiego, „Studia Geohistorica” (8), 2020, s. 194–212, DOI: 10.12775/SG.2020.09, ISSN 2300-2875 [dostęp 2025-03-10] .
↑ Verordnung des Staatsministeriums vom 23 Jänner 1867 über die Reform des politischen Verwaltung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator
↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2025-03-10] .
↑ Dz. U. Kr. z 1881, cz. 3, nr 18
1 2 3 1 stycznia 1881 włączono do powiatu liskiego.

Bibliografia

Handbuch des Lemberger Statthelterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1858. Lemberg, 1858. (niem.)
Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim.

[:0-1] 1 2 KrzysztofK. Ostafin KrzysztofK., Podziały administracyjne Galicji 1857 – 1910 [online], ArcGIS StoryMaps, 13 marca 2024 [dostęp 2025-03-10] .

[allgemeines-2] 1 2 Allgemeines Landes-Gesetz- und Regierungsblatt für das Kronland Galizien und Lodomerien mit den Herzogthümern Auschwitz und Zator und dem Großherzogthume Krakau. Jahrgang 1854, Lemberg 1855.

[3] KrzysztofK. Ostafin KrzysztofK. i inni, Problem doboru jednostek odniesienia przestrzennego w integracji danych z drugiej połowy XIX i początku XX w. z terenów Galicji i Śląska Austriackiego, „Studia Geohistorica” (8), 2020, s. 194–212, DOI: 10.12775/SG.2020.09, ISSN 2300-2875 [dostęp 2025-03-10] .

[4] Verordnung des Staatsministeriums vom 23 Jänner 1867 über die Reform des politischen Verwaltung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator

[5] Polona [online], polona.pl [dostęp 2025-03-10] .

[6] Dz. U. Kr. z 1881, cz. 3, nr 18

[:1-7] 1 2 3 1 stycznia 1881 włączono do powiatu liskiego.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]