Bezirk Uhnów
| powiat | |
| 1854–1867 | |
![]() | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj związkowy | |
| Powiat |
cyrkuł żółkiewski |
| Siedziba | |
| Data powstania |
1854 |
| Data likwidacji |
1867 |
| Powierzchnia |
8,4 mil² |
| Populacja (1854) • liczba ludności |
|
| Języki urzędowe | |
| Szczegółowy podział administracyjny | |
![]() | |
| Liczba gmin katastralnych (1854) |
28 (w tym 1 miasteczko) |
Bezirk Uhnów – dawny powiat (Bezirk) kraju koronnego Królestwo Galicji i Lodomerii, funkcjonujący w latach 1854–1867. Siedzibą starostwa było miasteczko Uhnów.
Historia
Bezirk Uhnów utworzono w ramach reformy uwłaszczeniowej z okresu Wiosny Ludów (1848–1849), która likwidowała jurysdykcję właściciela ziemskiego nad poddanymi. W Galicji, dominium – jako podstawowa jednostka administracyjna i filar systemu feudalnego straciło rację bytu. Konieczne stało się zatem wprowadzenie nowego systemu administracyjnego, którego zręby powstały w latach 1851–1855. Nowy trójstopniowy podział administracyjny objął 21 cyrkułów (niem. Kreise), 179 małych powiatów (niem. Bezirke) i ponad 6000 gmin (niem. Gemeinde)[1].
Bezirk Uhnów objął obszar o wielkości 8,4 mil², zamieszkany przez 21.566 ludzi i podzielony na 28 gmin katastralnych, w tym jedno miasteczko (Uhnów). Wszedł w skład cyrkułu żółkiewskiego, jako jeden z jego dziesięciu powiatów[2]. Na północy graniczył z Imperium Rosyjskim.
Po nadaniu Galicji autonomii oraz powołaniu samorządu gminnego i powiatowego w 1865 zlikwidowano cyrkuły (Kreise). Dotychczasowe małe powiaty (Bezirke) w liczbie 179, utrzymały się do 1867 roku, kiedy to w następstwie kolejnej reformy administracyjnej (23 stycznia 1867) zostały zastąpione przez 74 większych powiatów[1][3]. Obszar zniesionego Bezirk Uhnów wszedł wtedy w całości w skład nowego powiatu rawskiego[4][5].
Podział administracyjny (1854)
| Lp. | Gmina jednostkowa | Powierzchnia | Ludność | Powiat w 1867 po zniesieniu |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Uhnów (m) | 3504 | 2994 | rawski |
| 2 | Zastawie | 257 | rawski | |
| 3 | Karów z Nowymdworem, Bożenkami i Iwankami | 6860 | 1101 | rawski |
| 4 | Dyniska | 3612 | 588 | rawski |
| 5 | Nowosiółki Przednie | 1388 | 320 | rawski |
| 6 | Korczmin | 2309 | 631 | rawski |
| 7 | Korczów | 2335 | 636 | rawski |
| 8 | Poddębce z Michałówką, Zabużanką i Józefówką | 4234 | 980 | rawski |
| 9 | Rzeczyca z Hubinkiem | 4167 | 1084 | rawski |
| 10 | Żurawce z Netrebą, Północkami i Rudą Żurawiecką | 3674 | 1177 | rawski |
| 11 | Ulhówek | 2197 | 896 | rawski |
| 12 | Krzewica | 1140 | 333 | rawski |
| 13 | Tarnoszyn | 1924 | 411 | rawski |
| 14 | Szczepiatyn | 1557 | 426 | rawski |
| 15 | Wasylów Wielki | 2019 | 758 | rawski |
| 16 | Machnów z Borkami, Stroną i Zieloną | 4700 | 696 | rawski |
| 17 | Wierzbica z Wólką | 4520 | 845 | rawski |
| 18 | Nowosiółki Kardynalskie | 1359 | 352 | rawski |
| 19 | Woronów | 747 | 167 | rawski |
| 20 | Staje | 2286 | 439 | rawski |
| 21 | Ostobuż | 1347 | 289 | rawski |
| 22 | Tehlów | 2269 | 373 | rawski |
| 23 | Choronów z Bruckenthalem | 3640 | 609 | rawski |
| 24 | Chlewczany z Maziarkami | 7419 | 1458 | rawski |
| 25 | Domaszów | 2940 | 740 | rawski |
| 26 | Sałasze | 3988 | 670 | rawski |
| 27 | Zaborze | 1839 | 711 | rawski |
| 28 | Wólka Mazowiecka | 6098 | 1625 | rawski |
Objaśnienie:
(M) = miasto; (m) = miasteczko
Przypisy
- 1 2 Krzysztof Ostafin, Podziały administracyjne Galicji 1857 – 1910 [online], ArcGIS StoryMaps, 13 marca 2024 [dostęp 2025-03-10].
- 1 2 Allgemeines Landes-Gesetz- und Regierungsblatt für das Kronland Galizien und Lodomerien mit den Herzogthümern Auschwitz und Zator und dem Großherzogthume Krakau. Jahrgang 1854, Lemberg 1855.
- ↑ Krzysztof Ostafin i inni, Problem doboru jednostek odniesienia przestrzennego w integracji danych z drugiej połowy XIX i początku XX w. z terenów Galicji i Śląska Austriackiego, „Studia Geohistorica” (8), 2020, s. 194–212, DOI: 10.12775/SG.2020.09, ISSN 2300-2875 [dostęp 2025-03-10].
- ↑ Verordnung des Staatsministeriums vom 23 Jänner 1867 über die Reform des politischen Verwaltung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator
- ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2025-03-10].
Bibliografia
- Handbuch des Lemberger Statthelterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1858. Lemberg, 1858. (niem.)
- Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim.


