Bezirk Seypusch

Powiat Żywiec
Bezirk Seypusch
powiat
1854–1867
Ilustracja
Państwo

 Austro-Węgry

Kraj związkowy

Królestwo Galicji i Lodomerii

Powiat

cyrkuł wadowicki

Siedziba

Seypusch

Data powstania

1854

Data likwidacji

1867

Powierzchnia

7,2 mil²

Populacja (1854)
 liczba ludności


26.526

Języki urzędowe

niemiecki

Szczegółowy podział administracyjny
Plan
Liczba gmin katastralnych (1854)

33 (w tym 1 miasto)

brak współrzędnych

Bezirk Seypusch – dawny powiat (Bezirk) kraju koronnego Królestwo Galicji i Lodomerii, funkcjonujący w latach 1854–1867. Siedzibą starostwa było miasto Seypusch (Żywiec).

Historia

Bezirk Seypusch utworzono w ramach reformy uwłaszczeniowej z okresu Wiosny Ludów (1848–1849), która likwidowała jurysdykcję właściciela ziemskiego nad poddanymi. W Galicji, dominium – jako podstawowa jednostka administracyjna i filar systemu feudalnego straciło rację bytu. Konieczne stało się zatem wprowadzenie nowego systemu administracyjnego, którego zręby powstały w latach 1851–1855. Nowy trójstopniowy podział administracyjny objął 21 cyrkułów (niem. Kreise), 179 małych powiatów (niem. Bezirke) i ponad 6000 gmin (niem. Gemeinde)[1].

Bezirk Seypusch objął obszar o wielkości 7,2 mil², zamieszkany przez 26.526 ludzi i podzielony na 33 gminy katastralne, w tym miasto Seypusch. Wszedł w skład cyrkułu wadowickiego, jako jeden z jego trzynastu powiatów ziemskich[2].

Po nadaniu Galicji autonomii oraz powołaniu samorządu gminnego i powiatowego w 1865 zlikwidowano cyrkuły (Kreise). Dotychczasowe małe powiaty (Bezirke) w liczbie 179, utrzymały się do 1867 roku, kiedy to w następstwie kolejnej reformy administracyjnej (23 stycznia 1867) zostały zastąpione przez 74 większe powiaty[1][3]. Jednym z tych nowych powiatów był powiat żywiecki, w skład którego wszedł m.in. w całości zniesiony Bezirk Seypusch[4][5].

Podział administracyjny (1854)

Podział administracyjny Bezirk Seypusch w 1854 roku[2]
Lp. Gmina jednostkowa Powierzchnia Ludność Powiat w 1867 po zniesieniu
1 Seypusch (M) 1601 3335 żywiecki
2 Isep 255 żywiecki
3 Zabłocie 1057 780 żywiecki
4 Zarzecze 709 386 żywiecki
5 Zadziele 642 411 żywiecki
6 Żywiec Stary 558 188 żywiecki
7 Moszczanica 1519 836 żywiecki
8 Pewel Mała 207 244 żywiecki
9 Czernichów 1368 515 żywiecki
10 Leśna 568 518 żywiecki
11 Lipowa 7184 1319 żywiecki
12 Ostre 1205 298 żywiecki
13 Międzybrodzie 1743 786 żywiecki
14 Pietrzykowice 2006 960 żywiecki
15 Radziechowy 5789 1912 żywiecki
16 Sienna 289 308 żywiecki
17 Słotwina 394 396 żywiecki
18 Tresna 1301 557 żywiecki
19 Wieprz ad Żywiec 2283 693 żywiecki
20 Hucisko 668 274 żywiecki
21 Jeleśnia 4286 1909 żywiecki
22 Korbielów 4163 750 żywiecki
23 Koszarawa 5460 1801 żywiecki
24 Krzyżowa z Krzyżówką 3226 1139 żywiecki
25 Mutne 374 252 żywiecki
26 Pewel Wielka 2813 1094 żywiecki
27 Przyborów 5581 1397 żywiecki
28 Przyłęków 641 282 żywiecki
29 Sopotnia Mała 5634 799 żywiecki
30 Sopotnia Wielka 4096 705 żywiecki
31 Sporysz z Obszarem 1764 567 żywiecki
32 Świnna 2101 457 żywiecki
33 Trzebinia 1117 403 żywiecki

Objaśnienie:

(M) = miasto; (m) = miasteczko

Przypisy

  1. 1 2 Krzysztof Ostafin, Podziały administracyjne Galicji 1857 – 1910 [online], ArcGIS StoryMaps, 13 marca 2024 [dostęp 2025-03-10].
  2. 1 2 Allgemeines Landes-Gesetz- und Regierungsblatt für das Kronland Galizien und Lodomerien mit den Herzogthümern Auschwitz und Zator und dem Großherzogthume Krakau. Jahrgang 1854, Lemberg 1855.
  3. Krzysztof Ostafin i inni, Problem doboru jednostek odniesienia przestrzennego w integracji danych z drugiej połowy XIX i początku XX w. z terenów Galicji i Śląska Austriackiego, „Studia Geohistorica” (8), 2020, s. 194–212, DOI: 10.12775/SG.2020.09, ISSN 2300-2875 [dostęp 2025-03-10].
  4. Verordnung des Staatsministeriums vom 23 Jänner 1867 über die Reform des politischen Verwaltung in den Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator
  5. Polona [online], polona.pl [dostęp 2025-03-10].

Bibliografia